روماتیسم چشمی چیست

روماتیسم چشمی (یووئیت) نوعی التهاب در چشم است که لایه میانی دیواره چشم، معروف به uvea، را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علائم این بیماری معمولاً به طور ناگهانی بروز کرده و به سرعت شدت می‌گیرند. برای آگاهی از ادامه مقاله و دریافت جدیدترین اطلاعات، با وب‌ سایت دکتر ایرانی همراه باشید.

روماتیسم چشمی چیست

یووئیت، التهاب لایه میانی چشم است که می‌تواند به دلایل نامشخص یا به واسطه شرایط شناخته‌شده‌ای بروز کند. این بیماری ممکن است تنها یک ناحیه خاص از چشم را تحت تأثیر قرار دهد یا چندین ناحیه را درگیر کند. بسته به نواحی آسیب‌دیده، ممکن است با درد، قرمزی و تحریک همراه باشد و حتی بر بینایی تأثیر بگذارد. این بیماری می‌تواند یک چشم یا هر دو چشم را به طور همزمان تحت تأثیر قرار دهد. به دلیل محدودیت فضا در داخل کره چشم، تورم بافتی می‌تواند به راحتی منجر به تغییر شکل چشم شود. شکل چشم شما نقش مهمی در کیفیت دید شما دارد و حتی تغییرات جزئی ناشی از تورم می‌تواند بینایی را مختل کند. در موارد شدید، این بیماری می‌تواند به از دست دادن دائمی بینایی و نابینایی منجر شود.

انواع روماتیسم چشمی

انواع یوئیت بر اساس ناحیه‌ای از چشم که التهاب در آن بیشتر بروز می‌کند، از یکدیگر متمایز می‌شوند. در ادامه، هر یک از انواع روماتیسم چشمی را با توجه به این موضوع توضیح می‌دهیم:

• یوئیت قدامی

این نوع که به نام‌های ایریت یا ایریدوسیکلیت نیز شناخته می‌شود، شایع‌ترین نوع روماتیسم چشمی است. این بیماری با التهاب در ناحیه جلویی چشم، بین پشت قرنیه و جلوی عدسی مشخص می‌شود و می‌تواند در یک یا هر دو چشم رخ دهد. علائم آن شامل درد چشم، قرمزی، تاری دید و حساسیت به نور است.

• یوئیت میانه

روماتیسم چشمی میانه که به نام‌های سیکلیت یا ویتریت نیز شناخته می‌شود، التهاب درون چشم است که عمدتاً بر زجاجیه، که ماده ژله‌ای در وسط چشم و پشت عدسی است، تأثیر می‌گذارد. علائم این نوع یوئیت ممکن است شامل تاری دید و ظهور لکه‌هایی در بینایی باشد.

• یوئیت خلفی

این نوع که به عنوان رتینیت یا کوروئیدیت نیز شناخته می‌شود، التهاب در ناحیه پشتی چشم است و عمدتاً شبکیه، شامل عروق شبکیه و مشیمیه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. یوئیت خلفی می‌تواند منجر به از دست دادن بینایی شود.

• پانووئیت

این نوع شامل التهاب در تمامی نواحی داخل چشم است.

علائم روماتیسم چشمی

روماتیسم چشمی می‌تواند یک یا هر دو چشم را تحت تأثیر قرار دهد و افراد در هر سنی، از جمله کودکان، ممکن است به آن مبتلا شوند. علائم یووئیت بسته به ناحیه‌ای از چشم که دچار مشکل شده، متفاوت است. برخی از این علائم معمولاً برای دیگران قابل مشاهده هستند. به طور کلی، علائم روماتیسم چشمی شامل موارد زیر می‌باشد:

• درد در ناحیه چشم
• قرمزی یا سوزش چشم
• تاری دید
• حساسیت به نور (فوتوفوبیا)
• تورم ملتحمه
• تغییر شکل مردمک چشم (از دایره به شکل نامنظم)
• تجمع مایع سفید رنگ در قسمت جلویی چشم (هیپوپیون) یا به صورت حلقه‌ای در اطراف عنبیه
• کاهش بینایی

عوارض روماتیسم چشمی

علل احتمالی یوئیت می‌تواند شامل عفونت، آسیب، یا بیماری‌های خودایمنی و التهابی باشد، اما در بسیاری از موارد، شناسایی علت دقیق ممکن نیست. عارضه اصلی یوئیت، از دست دادن بینایی و در برخی موارد، نابینایی است. عوارض ناشی از تغییراتی که یوئیت در چشم ایجاد می‌کند، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• آب مروارید
• ادم ماکولا سیستوئید
• جداشدگی یا آسیب به شبکیه
• گلوکوم
• افزایش فشار داخل چشم (فشار بالای مایع درون چشم)
• پوکر ماکولا (غشای اپی‌رتینال)
• تورم و آسیب به عصب بینایی
• سینکیا (چسبندگی عنبیه به عدسی یا قرنیه)

علت بیماری روماتیسم چشمی

بیماری روماتیسم چشمی به دلایل عفونی و غیرعفونی بروز می‌کند. التهاب معمولاً زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن در حال مقابله با عفونت است. در برخی موارد، یوئیت به معنای این است که سیستم ایمنی بدن در حال مبارزه با عفونت در چشم است، اما ممکن است زمانی پیش بیاید که این سیستم به بافت سالم چشم حمله کند. عوامل عفونی که می‌توانند منجر به بیماری روماتیسم چشمی شوند، شامل موارد زیر هستند:

• عفونت‌های قارچی مانند هیستوپلاسموز
• عفونت‌های انگلی
• عفونت‌های باکتریایی از جمله پروپیونیوم، سودوموناس، آکنه و استافیلوکوک طلایی
• عفونت‌های ویروسی مانند زونا و ویروس تبخال

تشخیص روماتیسم چشمی

برای تشخیص یووئیت، نیاز به معاینه کامل چشم وجود دارد. ممکن است از آزمایش خون و اشعه ایکس برای بررسی اینکه آیا یک اختلال سیستمیک زمینه‌ساز این بیماری است یا خیر، استفاده شود. روش‌های تشخیصی شامل معاینه چشم، تونومتری (آزمایشی برای اندازه‌گیری فشار داخل چشم) و معاینه شبکیه با استفاده از دستگاهی به نام افتالموسکوپ و سایر روش‌ها می‌باشد.

آزمایش‌های مربوط به یووئیت معمولاً با معاینه چشم آغاز می‌شوند، به ویژه با تست حدت بینایی و معاینه با لامپ شکاف. همچنین، ممکن است متخصص از تونومتری برای اندازه‌گیری فشار داخل چشم و توموگرافی انسجام نوری (OCT) برای بررسی تغییرات در ساختارهای پشتی چشم استفاده کند. بسته به علائم بیمار و علل مشکوک، آزمایشات دیگری نیز ممکن است توصیه شود. این آزمایشات به تشخیص دقیق‌تر کمک می‌کنند.

درمان روماتیسم چشمی

اگر یوئیت ناشی از یک بیماری زمینه‌ای باشد، درمان معمولاً بر روی آن وضعیت خاص تمرکز می‌کند. به طور کلی، درمان یوئیت بدون توجه به علت آن یکسان است، مگر اینکه علت عفونی باشد. هدف از درمان، کاهش تورم در چشم و سایر نقاط بدن است. در برخی موارد، درمان ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها به طول بینجامد. گزینه‌های درمانی متعددی وجود دارد که انتخاب آن‌ها برای هر فرد بسته به عوامل مختلف متفاوت خواهد بود. در ادامه، به معرفی و توضیح برخی از رایج‌ترین روش‌های درمان روماتیسم چشمی می‌پردازیم.

•  قطره‌های چشمی برای روماتیسم چشمی

پزشک ممکن است در ابتدا قطره‌های چشمی حاوی داروهای ضد التهابی مانند کورتیکواستروئید را برای شما تجویز کند. این قطره‌ها معمولاً به تنهایی برای کاهش التهاب کافی نیستند، بنابراین ممکن است نیاز به تزریق کورتیکواستروئید در داخل یا اطراف چشم یا مصرف قرص‌های کورتیکواستروئید (به صورت خوراکی) به طور همزمان وجود داشته باشد. برخی از این قطره‌ها می‌توانند سطح مایعات در چشم را در محدوده مناسب حفظ کنند.

•  قرص‌ها برای روماتیسم چشمی 

اگر یوئیت ناشی از عفونت باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد ویروسی یا سایر داروها را به تنهایی یا همراه با کورتیکواستروئید برای کنترل عفونت تجویز کند. در صورتی که یوئیت هر دو چشم را تحت تأثیر قرار دهد، درمان با کورتیکواستروئیدها ممکن است مؤثر نباشد و حتی ممکن است بیماری به حدی تشدید شود که منجر به نابینایی گردد. به همین دلیل، ممکن است نیاز به داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی داشته باشید. برخی از این داروها می‌توانند عوارض جانبی جدی مرتبط با چشم مانند آب سیاه و آب مروارید ایجاد کنند. داروهای خوراکی می‌توانند برای سایر نواحی بدن نیز مؤثر باشند.

• جراحی روماتیسم چشمی

در برخی از بیماران مبتلا به روماتیسم چشمی، به ویژه زمانی که سایر روش‌های درمانی مؤثر نباشند، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد کند. ویترکتومی، که شامل برداشتن بخشی از زجاجیه چشم است، به ندرت برای تشخیص یا مدیریت این بیماری انجام می‌شود. همچنین، لیزیک به عنوان یک روش دیگر برای بهبود وضعیت بیماران مبتلا به روماتیسم چشمی مطرح است. پزشک با توجه به شرایط هر بیمار، نوع جراحی مناسب را تشخیص داده و به او اطلاع می‌دهد.

• درمان روماتیسم چشمی با طب سنتی

یکی دیگر از روش‌های درمان روماتیسم چشمی، استفاده از طب سنتی است. لازم به ذکر است که این درمان‌ها ممکن است قطعی نباشند. در طب سنتی، از گیاهان زیر برای درمان روماتیسم چشمی بهره‌برداری می‌شود:

1. سیر: دارای خواص میکروب‌کشی و ضد التهاب است.
2.  پودر دارچین: خاصیت ضد التهابی دارد.
3.  چای سبز: سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها بوده و به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند.

• درمان‌های خانگی برای روماتیسم چشمی

علاوه بر درمان‌های پزشکی، روش‌های طبیعی و خانگی نیز می‌توانند به کاهش علائم این بیماری کمک کنند. برخی از گزینه‌های طبیعی برای مدیریت علائم عبارتند از:

•  استفاده از کمپرس گرم یا سرد برای کاهش درد یا تورم
•  استفاده از عینک آفتابی برای محافظت از چشم‌ها در صورت حساسیت به نور
•  مصرف روزانه مولتی‌ویتامین
•  دریافت ویتامین C (۵۰۰ میکروگرم دو بار در روز) و ویتامین E (۱۰۰ میکروگرم دو بار در روز)

پیشگیری از روماتیسم چشمی

اگرچه هیچ راه قطعی برای پیشگیری از این عارضه وجود ندارد، اما می‌توانید با اقداماتی شانس ابتلا به آن را کاهش دهید. ساده‌ترین روش‌ها برای کاهش خطر ابتلا به روماتیسم چشمی شامل موارد زیر است:

• بیماری‌های خودایمنی یا التهابی که ممکن است داشته باشید را تحت کنترل قرار دهید.
• از قرار گرفتن در معرض عوامل عفونی مهمی که می‌توانند باعث این بیماری شوند، مانند سل، بیماری لایم، توکسوپلاسموز، واریسلا زوستر و سیفلیس، خودداری کنید.
• هنگام کار با ابزارهای برقی و در هر زمان دیگری که ممکن است چشمان شما در معرض آسیب قرار گیرد، با استفاده از عینک‌های محافظ از آسیب به چشم جلوگیری کنید.
• تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید؛ به عنوان مثال، برای حفظ سلامت چشم‌ها، مواد غذایی مفید مصرف کنید، از سیگار کشیدن پرهیز کنید (زیرا سیگار بر پاسخ التهابی بدن و توانایی آن در بهبود تأثیر می‌گذارد) و استرس خود را مدیریت و کاهش دهید.
• اجتناب از برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک ریفابوتین ممکن است به پیشگیری از ابتلا به یوئیت کمک کند.

سخن آخر

یووئیت یک بیماری نادر است که موجب التهاب در نواحی خاصی از چشم می‌شود. برای جلوگیری از عوارض بلندمدت این بیماری، از جمله از دست دادن بینایی، درمان سریع آن بسیار حائز اهمیت است. معمولاً با درمان مناسب و به موقع، این بیماری به سرعت بهبود می‌یابد، اما احتمال عود آن در طول زمان نیز وجود دارد. اگر فکر می‌کنید در معرض خطر ابتلا به بیماری روماتیسم چشمی هستید یا به آن مبتلا شده‌اید، حتماً با یک چشم‌پزشک یا متخصص روماتولوژی مشورت کنید.

⏬مقالات پیشنهادی⏬

روماتیسم زانو چیستروماتیسم مفصلی چیستسوند معده یا لوله گذاری نازوگاستریک چیست

مطالعه بیشتر