روماتیسم زانو (آرتریت زانو) یک بیماری است که منجر به درد، تورم و سفتی در مفاصل میشود. این بیماری بر روی بزرگترین و قویترین مفاصل بدن تأثیر میگذارد. برای آگاهی از ادامه مقاله و دریافت جدیدترین اطلاعات، با وب سایت دکتر ایرانی همراه باشید.
روماتیسم زانو چیست
روماتیسم مفصلی در ناحیه زانو به التهاب و تخریب غضروف مفصل زانو اشاره دارد. غضروف، که لایهای نرم و لغزنده بر روی انتهای استخوانهاست، به عنوان یک بالشتک عمل کرده و به زانو این امکان را میدهد که به آرامی خم و صاف شود. این غضروف، انتهای استخوان ران، بالای استخوان ساق پا (درشت نی) و پشت کاسه زانو (کشکک) را میپوشاند. با از بین رفتن غضروف، فاصله بین استخوانها کاهش مییابد. در مراحل پیشرفته روماتیسم زانو، استخوانها به یکدیگر ساییده میشوند و خارهای استخوانی (برجستگیهای روی استخوان) شکل میگیرند. آسیب به غضروف مفصل در طول زمان میتواند منجر به ایجاد یا تشدید بدشکلی زانو شود.
علائم روماتیسم زانو
روماتیسم زانو میتواند فعالیتهای روزمره مانند راه رفتن و بالا رفتن از پلهها را به شدت دشوار کند. علائم آرتریت در زانو ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد در زانو که ممکن است با حرکات خاص یا فعالیتهایی مانند راه رفتن طولانی یا ایستادن تشدید شود.
- سفتی مفصل زانو که خم و صاف کردن آن را مشکل میسازد.
- قفل شدن و گرفتگی زانو، که به دلیل آسیب و ناهمواری غضروف، حرکت روان را دشوار میکند.
- صدای ترک خوردن، کلیک یا ضربهای که هنگام حرکت دادن مفصل آسیبدیده شنیده میشود (کرپیتوس).
- ضعف در زانو، که معمولاً ناشی از کاهش فعالیت و در نتیجه آتروفی (کاهش حجم) عضلات چهارسر ران یا همسترینگ است.
علت روماتیسم زانو
شایعترین علت روماتیسم زانو افزایش سن است. تقریباً همه افراد در نهایت درجاتی از آرتروز را تجربه خواهند کرد. با این حال، چندین عامل میتوانند خطر ابتلا به آرتریت را در سنین پایینتر افزایش دهند. به طور کلی، علل ابتلا به روماتیسم زانو شامل موارد زیر است:
- سن
با افزایش سن، توانایی غضروف برای ترمیم کاهش مییابد.
- وزن
اضافه وزن فشار بیشتری بر روی تمام مفاصل، به ویژه زانوها، وارد میکند. هر کیلوگرم اضافی به معنای بار بیشتر بر زانوهاست.
- وراثت
این عامل شامل جهشهای ژنتیکی است که ممکن است احتمال ابتلا به استئوآرتریت زانو را افزایش دهند. همچنین، ناهنجاریهای ارثی در شکل استخوانهای احاطهکننده مفصل زانو نیز میتواند مؤثر باشد.
- جنسیت
زنان بالای ۵۵ سال بیشتر از مردان به آرتروز زانو مبتلا میشوند.
- استرس مکرر
این نوع استرس معمولاً ناشی از نوع شغل فرد است. افرادی که در مشاغل خاصی فعالیت میکنند که شامل فشار زیاد بر زانوهاست، بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز زانو قرار دارند.
- ورزشکاران
ورزشکارانی که در رشتههایی مانند فوتبال، تنیس یا دویدن طولانی مدت فعالیت میکنند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آرتروز زانو هستند.
روش تشخیص روماتیسم زانو

آرتریت زانو میتواند انجام فعالیتهای روزمره، مانند راه رفتن و بالا رفتن از پلهها، را به شدت دشوار کند. علائم این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد زانو که با حرکات خاص و فعالیتهایی مانند پیادهروی طولانی یا ایستادن تشدید میشود.
- سفتی مفصل زانو که خم کردن و صاف کردن آن را مشکل میسازد.
- قفل شدن و گرفتگی زانو به دلیل آسیب و ناهمواری غضروف که حرکت روان را مختل میکند.
- صدای ترک خوردن، کرانچ، کلیک یا ضربهای که هنگام حرکت دادن مفصل آسیبدیده شنیده میشود.
- ضعف در زانو که معمولاً ناشی از کاهش فعالیت و در نتیجه آتروفی (کاهش حجم) عضلات چهارسر ران یا همسترینگ است.
- آرتریت زانو میتواند دامنه حرکتی فرد را محدود کند و این امر به نوبه خود موجب تضعیف مفصل و تشدید علائم میشود.
درمان روماتیسم زانو
برنامههای درمانی برای آرتریت بسته به نوع و مرحله بیماری، سن بیمار، شدت درد و عوامل دیگر متفاوت است. درمان قطعی برای روماتیسم مفصلی وجود ندارد و از بین رفتن غضروف غیرقابل بازگشت است. با این حال، روشهایی برای کاهش درد و جلوگیری از آسیب بیشتر وجود دارد. در ادامه، به بررسی انواع روشهای درمان روماتیسم زانو، از جمله استفاده از وسایل کمکی مانند عصا برای حمایت بهتر، دارو درمانی، فیزیوتراپی و جراحی میپردازیم.
- درمان دارویی روماتیسم زانو
اگر به روماتیسم زانو مبتلا هستید، معمولاً پزشک ترکیبی از داروهای DMARD را به عنوان بخشی از درمان اولیه به شما پیشنهاد میدهد. این داروها به کاهش علائم بیماری و پیشرفت آن کمک میکنند. داروهای ضد روماتیسمی اصلاحکننده بیماری با مسدود کردن اثرات مواد شیمیایی که در زمان حمله سیستم ایمنی به مفاصل آزاد میشوند، عمل میکنند. این مواد شیمیایی در غیر این صورت میتوانند به استخوانها، تاندونها، رباطها و غضروف اطراف آسیب برسانند. برخی از داروهای ضد روماتیسمی اصلاحکننده بیماری که ممکن است پزشک برای بیماران مبتلا به روماتیسم زانو تجویز کند، شامل موارد زیر است:
- متوترکسات
- لفلونوماید
- هیدروکسی کلروکین
- سولفاسالازین
- درمان روماتیسم زانو با ورزش
انجام منظم تمرینات قدرتی و حرکتی میتواند در عرض چند هفته به تسکین درد و بهبود عملکرد مفصل کمک کند. برای شروع، تمرین به مدت سی دقیقه در روز گزینه مناسبی است. البته میتوانید با زمان کمتری مانند ۱۰ دقیقه و به صورت یک روز در میان نیز آغاز کنید. اگر درد ندارید، میتوانید به تدریج زمان تمرین را افزایش دهید. وجود کمی درد خفیف عضلانی در ابتدای کار طبیعی است. اگر قصد دارید از مسکنهای بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش درد استفاده کنید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. استفاده از یخ نیز میتواند مفید باشد. با این حال، هرگز درد مفاصل خود را نادیده نگیرید و در صورت بروز درد، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
- فیزیوتراپی برای روماتیسم زانو
فیزیوتراپی نقش حیاتی در مدیریت و درمان روماتیسم زانو ایفا میکند. فیزیوتراپیستها درمانهایی را ارائه میدهند که در مواقعی که درد زانو مانع از حرکت و انجام فعالیتهای روزمره میشود، به آنها نیاز خواهید داشت. این درمانها میتوانند به بهبود حرکت و کاهش درد کمک کنند.
- جراحی روماتیسم زانو
جراحی روماتیسم زانو به عنوان یک گزینه درمانی در نظر گرفته میشود زمانی که سایر روشهای درمانی مؤثر نبودهاند. نوع جراحی بستگی به شرایط هر بیمار و تشخیص پزشک دارد.
عوارض روماتیسم زانو

ابتلا به روماتیسم زانو میتواند عوارض متعددی به همراه داشته باشد و در برخی موارد، جنبههای مختلف زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهد. از جمله رایجترین عوارض این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تجزیه سریع و کامل غضروف که منجر به شل شدن بافتهای مفصلی میشود (کندرولیز).
- مرگ استخوان (استئونکروز).
- شکستگیهای استرسی که به تدریج در پاسخ به آسیب یا فشار مکرر ایجاد میشوند (ترکهای مویی در استخوان).
- خونریزی درون مفصل.
- عفونت مفصل که بسیار نادر است.
- نازک شدن یا پارگی تاندونها و رباطهای اطراف مفصل که میتواند به ناپایداری مفصل منجر شود.
- کیستهای بیکر (تودههای نرم پر از مایع در پشت زانو) که معمولاً بدون درد هستند، اما ممکن است به رگهای خونی فشار وارد کرده و باعث تورم پا شوند یا در صورت ترکیدن، درد ایجاد کنند.
پیشگیری از روماتیسم زانو
اگر با روشهای پیشگیری از روماتیسم زانو آشنا باشید، میتوانید به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کنید. در این بخش، به معرفی این روشها خواهیم پرداخت. برخی از راههای جلوگیری از روماتیسم زانو شامل موارد زیر است:
- مراقبت از بدن برای جلوگیری از آسیبدیدگی
- مدیریت و در صورت نیاز، کاهش وزن
- انجام ورزش منظم
- محافظت از مفاصل
- کنترل قند خون
- نوشیدن آب به مقدار کافی
- مصرف مواد غذایی سالم
سخن آخر
روماتیسم زانو یکی از رایجترین اختلالات اسکلتی-عضلانی است که میتواند یک یا هر دو زانو را تحت تأثیر قرار دهد. درد زانو، که یکی از نشانههای این بیماری به شمار میآید، ممکن است در مراحل اولیه بروز کند. در صورت تجربه درد زانو یا مشکلات حرکتی، بهتر است به یک متخصص ارتوپدی یا روماتولوژیست مراجعه کنید. پزشک میتواند به شما در یافتن بهترین روش درمانی کمک کند و از بروز عوارض احتمالی ناشی از این بیماری جلوگیری نماید.
⏬مقالات پیشنهادی⏬
فلای بک چیستعلائم کبد چرب در مردانسوند معده یا لوله گذاری نازوگاستریک چیست
دکتر ایرانی DoctorIrani | بررسی و تحلیل مسائل پزشکی روز دنیا و مشاوره تخصصی