دکتر ایرانی DoctorIrani | بررسی و تحلیل مسائل پزشکی روز دنیا و مشاوره تخصصی
افزایش بافت سینه در پسران یا مردان به نام «ژنیکوماستی» (Gynecomastia) شناخته می‌شود. این وضعیت می‌تواند یک یا هر دو سینه را تحت تأثیر قرار دهد و معمولاً ناشی از عدم تعادل هورمون‌های استروژن و تستوسترون است.. برای آگاهی از ادامه مقاله و دریافت جدیدترین اطلاعات، با وب سایت دکتر ایرانی همراه باشید.
ژنیکوماستی چیست
ژنیکوماستی یک اختلال رایج است که به بزرگ شدن بافت سینه در مردان منجر می‌شود. این عارضه تقریباً ۵۰ تا ۶۵ درصد از پسران و مردان را در سطح جهانی تحت تأثیر قرار می‌دهد. ژنیکوماستی می‌تواند در مراحل مختلف زندگی بروز کند، از جمله:
- نوزادی: بیش از نیمی از نوزادان پسر دارای سینه‌های بزرگ هستند. این وضعیت به دلیل سطح بالای استروژن مادر ایجاد می‌شود و معمولاً در عرض چند هفته بهبود می‌یابد.
- بلوغ: بیش از نیمی از پسران نوجوان درجاتی از بزرگ شدن سینه را تجربه می‌کنند. این پدیده در دوران بلوغ به دلیل نوسانات هورمونی (کاهش تستوسترون و افزایش استروژن) رخ می‌دهد و معمولاً با تثبیت سطح هورمون‌ها، که این فرآیند حدود ۶ تا ۲۴ ماه طول می‌کشد، برطرف می‌شود.
- دوران بزرگسالی: بزرگ شدن سینه در مردان بالای ۵۰ سال شایع‌تر است. با افزایش سن، تولید تستوسترون در بدن کاهش می‌یابد و همچنین ممکن است چربی بدن افزایش یابد که این امر می‌تواند به تحریک تولید استروژن و رشد بافت سینه منجر شود.
علائم ژنیکوماستی
علائم شایع ژنیکوماستی عبارتند از:
- درد، به ویژه در نوجوانان
- تورم بافت سینه
- حساسیت سینه به لمس
- حساسیت نوک سینه در تماس با لباس
آیا ژنیکوماستی خطرناک است
تحقیقات نشان می‌دهد که ژنیکوماستی ممکن است به طور جزئی خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. با این حال، به طور کلی این عارضه عوارض جسمی چندانی ندارد. اما تغییر در ظاهر قفسه سینه می‌تواند به بروز مشکلات روانی منجر شود.
دلایل ابتلا به ژنیکوماستی
بدن مردان عمدتاً هورمون جنسی تستوسترون تولید می‌کند و همچنین مقادیر کمی از هورمون استروژن نیز ساخته می‌شود. Gynecomastia زمانی اتفاق می‌افتد که سطح تستوسترون نسبت به استروژن کاهش یابد. این عارضه می‌تواند به دلیل کاهش تولید تستوسترون، کاهش اثرات آن یا افزایش تولید استروژن بروز کند. از جمله شایع‌ترین عواملی که می‌توانند منجر به عدم تعادل هورمونی شوند، عبارتند از:
تغییرات هورمونی
هورمون‌های تستوسترون و استروژن مسئول کنترل ویژگی‌های جنسی هستند. تستوسترون با ویژگی‌هایی مانند افزایش توده عضلانی و رشد موهای بدن مرتبط است، در حالی که استروژن بر رشد سینه‌ها تأثیر می‌گذارد. افزایش سطح استروژن یا عدم تعادل آن نسبت به تستوسترون می‌تواند منجر به بروز Gynecomastia شود. به همین دلیل، در دوران نوزادی، نوجوانی و سالمندی که تغییرات طبیعی در تعادل هورمونی رخ می‌دهد، این عارضه شایع‌تر است.
داروها
داروهای زیر ممکن است منجر به بروز Gynecomastia شوند:
- آنتی‌آندروژن‌ها که برای درمان بزرگ شدن پروستات و سرطان پروستات به کار می‌روند (مانند فلوتامید، فیناستراید و اسپیرونولاکتون)
- استروئیدهای آنابولیک و آندروژن‌ها که برای درمان بلوغ تاخیری یا کاهش توده عضلانی ناشی از بیماری استفاده می‌شوند
- داروهای آنتی‌رتروویرال با خاصیت شبه استروژن (مانند داروهای HIV، به ویژه افاویرنز)
- داروهای مربوط به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD) که حاوی آمفتامین هستند (مانند آدرال)
- داروهای ضد اضطراب (مانند دیازپام)
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای
- برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها
تشخیص ژنیکوماستی در مردان
تشخیص ژنیکوماستی از چربی اهمیت زیادی دارد، زیرا در برخی موارد، سینه‌ها به دلیل چاقی بزرگ‌تر از حد معمول به نظر می‌رسند که به این حالت «ژنیکوماستی کاذب» گفته می‌شود. در مقابل، در ژنیکوماستی واقعی، بافت غده‌ای سینه افزایش می‌یابد.
پزشک فرآیند تشخیص ژنیکوماستی را با گرفتن تاریخچه پزشکی و انجام معاینه بدنی آغاز می‌کند. او ممکن است درباره علائم و داروهای مصرفی شما سوالاتی بپرسد و سپس بافت سینه و اندام تناسلی شما را معاینه کند. علاوه بر این، ممکن است یکی یا چند مورد از آزمایش‌های زیر را توصیه کند:
- آزمایش خون (برای بررسی سطح هورمون‌ها)
- ماموگرافی
- سونوگرافی سینه
- سی‌تی اسکن
- ام‌آرآی (MRI)
- بیوپسی یا نمونه‌برداری از بافت
روش های درمان ژنیکوماستی
ژنیکوماستی معمولاً با گذشت زمان و بدون نیاز به درمان بهبود می‌یابد. اما اگر این وضعیت ناشی از یک بیماری پزشکی باشد، ممکن است نیاز به درمان آن بیماری وجود داشته باشد. همچنین، در صورتی که مصرف داروها با ژنیکوماستی مرتبط باشد، پزشک ممکن است از شما بخواهد که دارو را متوقف کرده یا آن را با گزینه دیگری جایگزین کنید.
اگر ژنیکوماستی به‌طور خودبه‌خود بهبود نیابد یا باعث بروز مشکلاتی مانند درد و احساس خجالت شود، باید تحت درمان قرار گیرد. گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر هستند:
مصرف دارو
داروهایی که برای درمان سرطان سینه و برخی دیگر از بیماری‌ها استفاده می‌شوند، ممکن است برای برخی بزرگسالان مبتلا به ژنیکوماستی مفید واقع شوند. این داروها شامل موارد زیر هستند:
- تاموکسیفن
- رالوکسیفن
- مهارکننده‌های آروماتاز (مانند آناستروزول)
جراحی برای حذف بافت اضافی سینه
اگر درمان دارویی برای ژنیکوماستی مؤثر نباشد، پزشک ممکن است یکی از روش‌های جراحی زیر را به شما توصیه کند:
- لیپوساکشن: این روش چربی سینه را حذف می‌کند، اما بافت غده‌ای را از بین نمی‌برد.
- ماستکتومی: این نوع جراحی به منظور کاهش بافت غده‌ای سینه انجام می‌شود. در برخی موارد، لیپوساکشن و ماستکتومی به طور همزمان انجام می‌شوند.
سخن آخر
افزایش سایز سینه در مردان معمولاً با گذشت زمان کاهش می‌یابد. با این حال، در برخی موارد ممکن است به بروز علائمی مانند درد منجر شود و همچنین احتمال بروز افسردگی و اضطراب را افزایش دهد. اگر نگران اندازه سینه‌های خود هستید، بهتر است با یک متخصص غدد مشورت کنید. پزشک می‌تواند علت مشکل شما را شناسایی کرده و بهترین راه‌حل را برای رفع آن ارائه دهد.
⏬مقالات پیشنهادی⏬
