سرطان مری چیست

مری یکی از اجزای دستگاه گوارش است که به شکل یک لوله عضلانی توخالی با طولی بین 25 تا 30 سانتی‌متر و عرضی حدود 1.5 تا 2 سانتی‌متر قرار دارد. این عضو در جلوی ستون فقرات و پشت قلب و نای واقع شده است. برای آگاهی از ادامه مقاله و دریافت جدیدترین اطلاعات، با وب‌ سایت دکتر ایرانی همراه باشید.

سرطان مری چیست

سرطان مری می‌تواند در هر نقطه‌ای از طول مری آغاز شده و به رشد خود ادامه دهد. این نوع سرطان ناشی از تشکیل تومور بدخیم بر روی دیواره مری است که با پیشرفت آن، بافت‌ها و ماهیچه‌های عمیق مری نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند. تحقیقات نشان می‌دهد که سرطان مری در رتبه هشتم شایع‌ترین سرطان‌ها در سطح جهانی قرار دارد و از نظر مرگ و میر، ششمین عامل شایع مرگ و میر به شمار می‌آید.

محققان بر این باورند که تمامی عوامل تحریک‌کننده مری می‌توانند به ابتلا به این نوع سرطان منجر شوند. به‌طوری‌که عادات نادرست مانند نوشیدن مایعات داغ و تکرار مداوم رفلاکس معده می‌توانند ابتدا باعث ایجاد زخم معده شده و در صورت عدم درمان، احتمال ابتلا به سرطان مری را در درازمدت افزایش دهند.

انواع سرطان مری

با توجه به این که این نوع سرطان می‌تواند بافت‌های مختلف مری را تحت تأثیر قرار دهد، نوع سرطان بسته به ناحیه‌ای که درگیر شده است، متفاوت خواهد بود. از جمله شایع‌ترین انواع سرطان مری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کارسینوم سلول سنگفرشی

این نوع سرطان از سلول‌های سنگفرشی نازک و مسطح موجود در پوشش مری آغاز می‌شود. اگرچه این سرطان می‌تواند در نقاط مختلف مری بروز کند، اما بیشتر در قسمت‌های بالایی و میانی مری مشاهده می‌شود.

آدنوکارسینوم

این نوع، شایع‌ترین سرطان بدخیم مری است و عمدتاً قسمت تحتانی مری را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

سرطان خوش‌خیم مری

سرطان‌های خوش‌خیم مری از جمله موارد نادر هستند و احتمال ابتلا به آن‌ها کمتر از ۰.۵ درصد دیگر سرطان‌های مری است.

علائم سرطان مری

متأسفانه، سرطان مری یکی از بیماری‌هایی است که در مراحل اولیه علائم خاصی ندارد و فرد تا زمانی که بیماری پیشرفت نکند، متوجه نشانه‌های خاصی نمی‌شود. با رشد تومور، لوله مری به تدریج تنگ می‌شود و فرد در بلع غذا با مشکل مواجه می‌گردد و به وجود مشکل در بدن خود پی می‌برد. بنابراین، دشواری در بلع غذا یا گیر کردن غذا هنگام بلع، می‌تواند از مهم‌ترین و بارزترین نشانه‌های این بیماری باشد. از دیگر علائم سرطان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•  سکسکه‌های طولانی و مداوم
• احساس ضعف و خستگی
• درد در قفسه سینه
• سوء هاضمه
• سرفه‌های مزمن
• کاهش وزن ناگهانی و بدون دلیل
• رفلاکس غذا به مری و حتی دهان
• حالت تهوع و استفراغ
• احساس درد در گلو
• استفراغ خونی

ایجاد سرطان مری

سرطان مری یکی از بیماری‌هایی است که هنوز پزشکان نتوانسته‌اند به طور دقیق عوامل ایجاد آن را شناسایی کنند. با این حال، برخی عوامل می‌توانند زمینه‌ساز ابتلا به این بیماری باشند که در زیر به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:

• مصرف بیش از حد مشروبات الکلی می‌تواند با تخریب بافت‌های مری، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
•  عدم تحرک و اضافه وزن، که خود می‌تواند منجر به بروز بسیاری از بیماری‌ها شود.
• رفلاکس معده به مری در طولانی‌مدت می‌تواند به آسیب مری منجر شده و خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش دهد.
• استعمال سیگار، قلیان و سایر دخانیات و مواد مخدر نیز می‌تواند در بروز این بیماری نقش داشته باشد.
• نوشیدن مداوم مایعات داغ و بسیار گرم می‌تواند باعث تغییر شکل سلول‌های مری شده و با ایجاد جهش در آن‌ها، احتمال ابتلا به سرطان مری را افزایش دهد.
•  عفونت با ویروس پاپیلوم انسانی نیز می‌تواند خطر ابتلا به نوع کارسینوم سلول‌های سنگفرشی سرطان مری را افزایش دهد.
• حضور طولانی‌مدت در محیط‌هایی که با مواد شیمیایی سر و کار دارند، می‌تواند خطرناک باشد. به عنوان مثال، افرادی که در خشکشویی‌ها کار می‌کنند به دلیل استفاده مداوم از مواد شوینده شیمیایی، در معرض خطر ابتلا به سرطان مری قرار دارند.
• عوامل دیگری که می‌توانند زمینه‌ساز سرطان مری شوند، شامل سابقه ابتلا به سرطان در بیمار است. افرادی که قبلاً در نواحی بالایی بدن مانند سر و گردن به سرطان مبتلا شده‌اند، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان مری قرار دارند.
•  تغذیه نامناسب و مصرف غذاهای ناسالم، به همراه کمبود میوه‌ها و سبزیجات تازه در رژیم غذایی روزانه، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش دهد.
• سن و جنسیت نیز از عوامل مؤثر در این زمینه هستند. به طوری که احتمال ابتلا به سرطان مری در مردان سه برابر بیشتر از زنان است و تحقیقات نشان می‌دهد که افراد بالای 60 سال نیز بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.

تشخیص سرطان مری

پزشک با بررسی علائم بیماری و انجام معاینه اولیه، چندین روش برای تشخیص سرطان را در نظر می‌گیرد و بر اساس ارزیابی اولیه و وضعیت کنونی بیمار، دستورات لازم را صادر می‌کند. به طور معمول، برای تشخیص سرطان مری از روش‌های زیر استفاده می‌شود:

بلع باریم

در این روش، بیمار مقداری از محلول باریم را می‌نوشد تا مری در تصاویر رادیولوژی به وضوح دیده شود. سپس متخصص با استفاده از اشعه ایکس، مری بیمار را مورد بررسی قرار می‌دهد.

ازوفاگوسکوپی

در این روش، متخصص با کمک یک لوله نازک که به چراغ و دوربین مجهز است، می‌تواند قسمت داخلی مری را مشاهده و بررسی کند. این لوله که به آن آندوسکوپ گفته می‌شود، از طریق دهان وارد می‌شود و پس از عبور از گلو، به مری می‌رسد. این روش به عنوان بهترین روش تشخیص شناخته می‌شود.

اندوسونوگرافی

در این روش، با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از داخل مری تهیه می‌شود که به متخصصان این امکان را می‌دهد تا به بررسی وضعیت مری بپردازند.

سی تی اسکن

این روش برای ارزیابی میزان پیشرفت تومورها به کار می‌رود و متخصصان با استفاده از آن بررسی می‌کنند که آیا تومورهای سرطانی به قفسه سینه و شکم نیز گسترش یافته‌اند یا خیر.

نمونه‌برداری

در این روش، در صورت تشخیص پزشک، با استفاده از وفاگوسکوپی، بخشی کوچک از بافت مری جدا و خارج می‌شود تا برای بررسی‌های بیشتر و تشخیص احتمال وجود سلول‌های سرطانی مورد استفاده قرار گیرد.

علت سرطان مری

سرطان مری، مانند سایر انواع سرطان، به مراحل مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود. این تقسیم‌بندی بر اساس محل تشکیل تومور، عمق آن و میزان نفوذ و گسترش به بافت‌های دیگر انجام می‌گیرد. همچنین، تومورها به دو دسته درجه پایین و درجه بالا نیز تقسیم می‌شوند:

• تومورهای درجه پایین به تومورهایی اطلاق می‌شود که سلول‌های آن‌ها تقریباً طبیعی هستند و رشد آن‌ها به آرامی صورت می‌گیرد.
• تومورهای درجه بالا دارای ظاهری غیرطبیعی هستند و رشد آن‌ها به سرعت انجام می‌شود. این نوع تومورها احتمال انتشار بیشتری نسبت به تومورهای درجه پایین دارند.

مراحل سرطان مری از مرحله 0 تا مرحله 4 متغیر است و نزدیک شدن به مرحله 4 نشان‌دهنده پیشرفت بیماری است.

• مرحله 0: در این مرحله، سلول‌ها غیرطبیعی هستند اما هنوز به مرحله سرطانی نرسیده‌اند و تنها در لایه سلول‌های طبیعی مری قرار دارند.
• مرحله 1: در این مرحله، سلول‌های سرطانی فقط در لایه مخاطی مری مستقر شده‌اند و این وضعیت سطحی است.
• مرحله 2: در این مرحله، سرطان به لایه‌های عمیق‌تر مری نفوذ کرده است، اما هنوز از مری خارج نشده است.
• مرحله 3: در این مرحله، سرطان به خارجی‌ترین لایه مری رسیده و ممکن است از آن عبور کرده باشد.
• مرحله 4: در این مرحله، تومور به بافت‌های مجاور مری رسیده و آن‌ها را درگیر کرده است. همچنین در هر یک از مراحل ممکن است غدد لنفاوی یا بافت‌های دورتر نیز تحت تأثیر قرار گرفته باشند که به این وضعیت متاستاز گفته می‌شود.

کبد، ریه‌ها و استخوان‌ها از جمله اندام‌هایی هستند که با پیشرفت سرطان مری، ممکن است تحت تأثیر این بیماری قرار گیرند. متخصصان برای تعیین مرحله سرطان مری از روش‌هایی مانند اشعه ایکس قفسه سینه، سی‌تی‌اسکن، اندوسونوگرافی و برونکوسکوپی نای و راه‌های هوایی با استفاده از برونکوسکوپ، توراکوسکوپی و لاپاراسکوپی بهره می‌برند.

درمان سرطان مری

متخصصان با توجه به مرحله پیشرفت سرطان و درجه تومور، روش‌های مختلفی را برای درمان این بیماری به کار می‌برند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

جراحی

این روش، رایج‌ترین شیوه درمان سرطان است. در این فرآیند، جراح با ایجاد برش‌های کوچک یا یک برش بزرگ، بخشی از مری و در برخی موارد، غدد لنفاوی درگیر اطراف آن را خارج می‌کند. اگر سرطان مری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، این جراحی می‌تواند به بهبود وضعیت بیمار کمک کند.

اگر سرطان تنها به لایه‌های سطحی سلول‌های مری گسترش یافته باشد و هنوز به طور گسترده‌ای پیشرفت نکرده باشد، جراح با استفاده از آندوسکوپ اقدام به حذف ناحیه سرطانی و بافت سالم اطراف آن می‌کند. در مواردی که میزان گسترش بیشتر باشد، جراح علاوه بر حذف ناحیه سرطانی، بخشی از قسمت فوقانی شکم و غدد لنفاوی اطراف را نیز برمی‌دارد و سپس با کشیدن معده به سمت مری باقی‌مانده، آن‌ها را به هم متصل می‌کند.

در برخی از جراحی‌ها، متخصصان با استفاده از بخشی از کولون، مری و معده را به یکدیگر پیوند می‌زنند.

پرتو درمانی

این روش درمان سرطان با استفاده از پرتوها یا مواد رادیواکتیو انجام می‌شود. در این فرآیند، با تابش پرتوها، سلول‌های بافت تومور هدف قرار گرفته و از بین می‌روند. متخصصان معمولاً از این روش به عنوان درمان کمکی استفاده می‌کنند؛ به‌ویژه قبل از جراحی برای کوچک کردن تومورها و پس از جراحی برای حذف سلول‌های سرطانی باقی‌مانده.

شیمی درمانی

شیمی درمانی به منظور کاهش علائم بیماری و کوچک کردن تومورها به کار می‌رود. در برخی موارد، این روش به صورت ترکیبی با پرتو درمانی به عنوان درمان کمکی استفاده می‌شود. در این روش، از داروهای شیمی درمانی برای از بین بردن یا متوقف کردن رشد سلول‌های سرطانی بهره گرفته می‌شود.

سخن آخر

متأسفانه، سرطان مری یکی از سرطان‌های نسبتاً شایع در جهان است که با سرعت بالایی رشد می‌کند. بسیاری از افراد در مراحل اولیه این بیماری به دلیل توانایی‌های مری، علائمی را مشاهده نمی‌کنند و این موضوع باعث می‌شود که سرطان به راحتی پیشرفت کند.

علاوه بر این، در صورت ابتلا به سرطان مری، احتمال درگیر شدن سایر اندام‌های بدن نیز افزایش می‌یابد. بنابراین، شناسایی این سرطان و آگاهی از علائم آن برای همه ضروری است تا در صورت بروز نشانه‌ها، به متخصص مراجعه کرده و از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند. رعایت تغذیه مناسب، ورزش منظم، کنترل وزن، پرهیز از مصرف بی‌رویه دخانیات و الکل و اجتناب از رفتارهای پرخطر به منظور جلوگیری از عفونت HPV، از جمله اقداماتی هستند که در پیشگیری از سرطان مری بسیار مؤثرند.

⏬مقالات پیشنهادی ⏬

بیماری های شایع زنان انواع پوست و نحوه مراقبت از آن  انواع بیماری دهان و دندان

مطالعه بیشتر