دکتر ایرانی DoctorIrani | بررسی و تحلیل مسائل پزشکی روز دنیا و مشاوره تخصصی
تشکیل جفت جنین در رحم یکی از شگفتیهای دوران بارداری است که تأثیر بسزایی در رشد و توسعه جنین دارد. در این دوره، بدن مادر با تغییرات فراوانی روبهرو میشود که یکی از مهمترین آنها ایجاد یک عضو جدید به نام جفت (Placenta) است.. برای آگاهی از ادامه مقاله و دریافت جدیدترین اطلاعات، با وب سایت دکتر ایرانی همراه باشید.
جفت جنین برای چیست
اگر برای شما هم سوال پیش آمده که جفت جنین به چه دردی میخوره، باید بگوییم این عضو جدید مواد مغذی مانند اکسیژن، گلوکز، ویتامینها و آب را از خون مادر به جنین منتقل میکند. همچنین جفت جنین در شکم مادر مسئول انتقال مواد زائد تولیدشده توسط جنین به جریان خون مادر است تا از بدن دفع شوند.
از دیگر وظایف این عضو میتوان به تولید هورمونهایی اشاره کرد که برای حفظ بارداری و رشد و تکامل جنین ضروری هستند. جالب است بدانید که جفت به عنوان یک سد محافظ عمل میکند و از ورود بسیاری از میکروبها و مواد مضر به بدن جنین جلوگیری میکند.
در واقع، این عضو جدید موجب انتقال آنتیبادیها از خون مادر به جنین میشود و این آنتیبادیها پس از تولد نوزاد، تا زمان دریافت واکسن، او را در برابر عفونتهای باکتریایی و ویروسی محافظت میکنند.
جفت جنین به کجا وصل است
جفت دارای ساختاری دیسکمانند و شبیه به پنکیک است و رنگ آن قرمز تیره میباشد. در اواخر بارداری، قطر آن به حدود ۲۲.۸ سانتیمتر و ضخامتش به ۲.۵ سانتیمتر میرسد. این عضو پس از چسبیدن به دیواره رحم، از طریق بند ناف به جنین متصل میشود و نقش حیاتی در تغذیه و رشد جنین ایفا میکند.
جفت جنین از چه زمان تشکیل می شود
جفت شش روز پس از لقاح شکل میگیرد. پس از بارور شدن، تخمک به سمت رحم حرکت کرده و در دیواره آن لانهگزینی میکند. در این مرحله، بخشی از سلولهای بلاستوسیست به تشکیل جفت اولیه میپردازند. در هفته دوم تا سوم بارداری، بلاستوسیستها رشد کرده و شبکهای از رگهای خونی را ایجاد میکنند که به خون مادر متصل میشود. این ساختار به تدریج به جفت اولیه تبدیل شده و مسئولیت تأمین تغذیه جنین را بر عهده میگیرد. جفت جنین در هفته ششم تا هفتم بارداری در سونوگرافی قابل مشاهده است.
جفت جنین دو ماهه نقش حیاتی در تبادل مواد ضروری بین مادر و جنین ایفا میکند. این عضو جدید در هفته دوازدهم تا هفتههای هجدهم و بیستم بارداری به طور کامل شکل میگیرد، اما در طول دوره بارداری همچنان به رشد خود ادامه میدهد و در زمان زایمان، وزن آن به حدود ۴۵۰ گرم میرسد. در اواخر بارداری، قطر جفت به تقریباً ۲۲.۸ سانتیمتر و ضخامت آن در مرکز به حدود ۲.۵ سانتیمتر میرسد.
علائم تشکیل جفت جنین
تشکیل جفت به علائم ظاهری وابسته نیست، زیرا این فرآیند به طور طبیعی در رحم انجام میشود. به طور کلی، افزایش سطح هورمون بارداری (گنادوتروپین جفتی انسان یا HCG) در آزمایش خون، مهمترین نشانه تشکیل این عضو جدید به شمار میآید، چرا که هورمون HCG از جفت ترشح میشود.
انواع جفت
جفت جنین در سونوگرافی توسط متخصص زنان از نظر ناهنجاریها و پوشش دهانه رحم مورد ارزیابی قرار میگیرد. موقعیت این عضو جدید در رحم میتواند به شکلهای مختلفی باشد که برخی از آنها به عنوان بهترین و طبیعیترین حالتها شناخته میشوند، در حالی که دیگر حالتها در زمره وضعیتهای نامطلوب قرار میگیرند. در ادامه به بررسی این حالتها خواهیم پرداخت:
حالتهای ایدهآل جفت
زمانی که جفت در وضعیت مناسبی قرار داشته باشد، زایمان معمولاً بهراحتی انجام میشود. حالتهای ایدهآل جفت شامل موارد زیر است:
جفت خلفی
این حالت طبیعیترین موقعیت جفت است و معمولاً زایمان بدون مشکل پیش میرود. در این وضعیت، تخمک بارورشده در دیواره پشتی رحم لانهگزینی میکند.
جفت قدامی
در این حالت، تخمک بارورشده در قسمت جلوی رحم لانهگزینی میکند و جنین در پشت جفت رشد میکند. به همین دلیل، ممکن است حرکات جنین دیرتر احساس شوند.
جفت فوندال
در این وضعیت، جفت در بالای رحم یا فوندوس شکل میگیرد. جفت فوندال میتواند در موقعیت فوندال خلفی (که در قسمت بالای رحم قرار دارد و به سمت پشت رحم امتداد مییابد) یا فوندال قدامی (که در قسمت بالای رحم قرار دارد و کمی به سمت جلوی رحم امتداد مییابد) قرار گیرد. در هر دو حالت، این موقعیتها بهعنوان گزینههای ایدهآل شناخته میشوند.
حالتهای نامطلوب جفت
چنانچه جفت در شرایط نامناسبی قرار گیرد، پزشک اقدامات لازم را برای کنترل وضعیت انجام خواهد داد. حالتهای نامطلوبی که نیاز به مراقبت بیشتری دارند، شامل موارد زیر میباشند:
جفت پایین
در این وضعیت، جفت در نزدیکی دهانه رحم (سرویکس) قرار دارد و اگر به مرور زمان به سمت بالا حرکت نکند، ممکن است باعث خونریزی شود.
جفت جانبی
در این حالت، جفت به دیوارههای کناری رحم در سمت چپ یا راست متصل میشود. معمولاً این وضعیت مشکلی ایجاد نمیکند، مگر اینکه جفت به سمت پایین گسترش یابد.
جفت سرراهی
در این شرایط، جفت به طور کامل یا جزئی دهانه رحم را میپوشاند. جفت سرراهی معمولاً با عوارض زیادی در بارداری همراه است و به عنوان بدترین حالت قرارگیری جفت شناخته میشود.
کدام نوع جفت بهتر است
بهترین وضعیت قرارگیری جفت جنین شامل حالتهای خلفی، قدامی و فوندال است. حتی اگر جفت به سمت پایین گسترش نیابد، موقعیت جانبی آن نیز به عنوان یک وضعیت طبیعی شناخته میشود. با این حال، رشد جفت در ناحیه تحتانی رحم و نزدیک به دهانه رحم میتواند نگرانکننده باشد. این وضعیت ممکن است باعث فاصله گرفتن جفت از جنین زودتر از موعد شود و به عنوان یکی از علل خونریزی در دوران بارداری مطرح گردد. متخصص زنان با انجام سونوگرافیهای دورهای در طول بارداری، موقعیت جفت را بررسی میکند تا از بروز هرگونه عوارض احتمالی جلوگیری کند.
چرا جفت از جنین جدا می شود
جفت به طور طبیعی باید در پایان بارداری و در زمان زایمان از رحم جدا شود. اگر این جدایی زودتر از موعد مقرر اتفاق بیفتد، به آن دکولمان جفت یا جداشدگی زودهنگام جفت گفته میشود. برخی از زنان ممکن است در سه ماهه آخر بارداری به دلیل عواملی مانند فشار خون بارداری، مشکلات انعقادی خون، کاهش سریع مایع آمنیوتیک، ضربه به شکم، تصادف یا سقوط، جدایی جفت از جنین را تجربه کنند.
از جمله علائم جداشدگی زودهنگام جفت میتوان به درد ناگهانی در ناحیه شکم و کمر، انقباضات سریع و حساسیت رحم به لمس اشاره کرد. در چنین شرایطی، پزشک ممکن است نوزاد را به صورت نارس به دنیا آورد، اما در بسیاری از موارد، دکولمان شدید منجر به سقط جنین میشود.
جفت جنین بعد از زایمان چه می شود
چند دقیقه پس از تولد نوزاد، جفت از رحم جدا شده و از طریق واژن دفع میشود. در زایمان طبیعی، رحم با انقباضات خود جفت را جدا کرده و آن را از طریق واژن خارج میکند. این مرحله که به آن مرحله سوم زایمان گفته میشود، معمولاً بین پنج تا ده دقیقه به طول میانجامد و درد آن مشابه درد قاعدگی است. در زایمان سزارین، جفت بهطور مستقیم توسط پزشک از رحم جدا و خارج میشود.
سخن آخر
جفت جنین یک اندام موقتی در دوران بارداری است که در دیواره رحم برای حمایت از رشد و تکامل جنین شکل میگیرد. این عضو جدید با تأمین اکسیژن، مواد مغذی، ویتامینها و آب، همچنین دفع مواد زائد، به بقای جنین و رشد سالم او کمک میکند. موقعیت و عملکرد صحیح جفت تأثیر مستقیمی بر روند بارداری و سلامت مادر و جنین دارد. انجام سونوگرافیهای دورهای توسط پزشک متخصص زنان میتواند با ارزیابی وضعیت جفت، از بروز عوارض احتمالی جلوگیری کرده و سلامت بارداری را بهبود بخشد.
⏬مقالات پیشنهادی ⏬
