انواع بیماری های معده

بیماری های معده از شایع ترین مشکلاتی هستند که گریبان گیر غالب افراد جامعه می شوند. سبک زندگی، رژیم غذایی، استرس، ناراحتی های روزمره و عوامل ژنتیکی و … از جمله مواردی هستند که باعث بروز بیماری های معده در افراد می گردند. برای آگاهی از ادامه مقاله و دریافت جدیدترین اطلاعات، با وب‌ سایت دکتر ایرانی همراه باشید.

اجزای معده

دستگاه گوارش، به ویژه معده، یکی از اجزای حیاتی بدن به شمار می‌آید که در سمت چپ ناحیه بالایی شکم قرار دارد. در معده، فرآیندهای هضم، تجزیه و ذخیره‌سازی غذا انجام می‌شود. این عضو دارای چهار بخش اصلی است: کاردیا (دهانه معده)، فوندوس (قعر معده)، کورپوس (تنه معده) و انتروم و پیلور. هر یک از این بخش‌ها وظایف خاص خود را دارند.

کاردیا 

اولین بخش معده به نام کاردیا شناخته می‌شود، که غذا از طریق مری به این قسمت وارد می‌شود. در کاردیا، اسیدها و آنزیم‌هایی تولید می‌شوند که به آن‌ها شیره معده گفته می‌شود.

فوندوس

در فوندوس یا قعر معده، غذاهای هضم‌نشده و همچنین گازهایی که در نتیجه هضم شیمیایی غذا آزاد شده‌اند، ذخیره می‌شوند.

کورپوس

بزرگ‌ترین بخش معده، تنه‌ی معده یا کورپوس نام دارد. در این ناحیه، فرآیند اولیه هضم غذا به طور عمده انجام می‌شود.

انتروم و پیلور

با توجه به اینکه پیلور به اثنی عشر یا ابتدای روده کوچک متصل است، محتوای معده از طریق آنتروم و کانال پیلور به روده کوچک وارد می‌شود.

آشنایی با معده

گاستریت یا ورم معده به التهاب و آسیب به بافت داخلی معده اطلاق می‌شود و یکی از بیماری‌های شایع معده به شمار می‌رود. در صورت عدم درمان مناسب، این عارضه می‌تواند در طولانی‌مدت مشکلات جدی‌تری ایجاد کند. از جمله علائم رایج این بیماری می‌توان به درد و سوزش در ناحیه معده و شکم، سکسکه، کاهش اشتها، آروغ زدن مکرر، نفخ و رفلاکس معده (برگشت اسید معده به مری) و همچنین زخم معده اشاره کرد. 

رفلاکس معده

رفلاکس معده، که به بازگشت اسید معده نیز معروف است، یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از بیماران با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. معده دارای دریچه‌ای است که پس از خوردن غذا، به هنگام ورود غذا از مری به معده باز می‌شود و پس از ورود غذا، بسته می‌گردد. اگر این دریچه به درستی عمل نکند و بسته نشود، فرد با مشکل رفلاکس مواجه خواهد شد. در این حالت، بیماران از بازگشت محتویات و اسید معده به مری شکایت دارند و در برخی موارد حتی احساس می‌کنند که محتویات معده به دهان نیز می‌رسد.

البته ممکن است هر فردی گاهی به دلیل تغذیه نامناسب، پرخوری یا فعالیت بدنی شدید، پس از یک وعده غذایی سنگین دچار این مشکل شود. اما اگر فردی در طول هفته بیش از دو بار به رفلاکس معده مبتلا شود، حتماً باید به یک متخصص مراجعه کند. عدم درمان به موقع و بی‌توجهی به این مشکل می‌تواند منجر به التهاب مری، ایجاد زخم در محل اتصال معده و مری، تنگ شدن مری و تغییرات بافتی در مری شود که در درازمدت ممکن است به سرطان مری منجر گردد.

زخم معده

زمانی که مخاط معده دچار آسیب و نقص شود و پوشش آن دچار فرسایش گردد، فرد با درد و خونریزی مواجه می‌شود که به این حالت زخم معده گفته می‌شود. اگر این آسیب به مخاط اثنی عشر برسد، به آن زخم اثنی عشر می‌گویند. مصرف خودسرانه برخی داروهای مسکن غیر کورتونی مانند دیکلوفناک سدیم، ایندومتاسین و ایبوپروفن، همچنین تأثیر عوامل تهاجمی بر روی عوامل محافظت‌کننده مخاط معده است.

مانند اسید معده و عفونت هلیکوباکتر پیلوری، از جمله مهم‌ترین و شایع‌ترین علل بروز زخم‌های معده و اثنی عشر هستند. نکته‌ای که در مورد زخم‌های اثنی عشر و معده باید به آن توجه کرد این است که احتمال بدخیم شدن زخم‌های اثنی عشر بسیار کم است، در حالی که حدود 10% از زخم‌های معده ممکن است به بدخیمی تبدیل شوند.

عفونت معده

عفونت معده عمدتاً ناشی از ویروس‌ها و باکتری‌ها است. یکی از میکروب‌های اصلی در این زمینه، هلیکوباکتر پیلوری می‌باشد که با نفوذ به معده، به تدریج باعث آسیب به پوشش معده می‌شود. این آسیب منجر به افزایش تماس اسید معده با جداره آن می‌گردد و شرایط را برای بروز انواع عفونت‌ها، التهاب معده و زخم معده فراهم می‌آورد.

نوروویروس و روتاویروس نیز از ویروس‌های شایع و مسری هستند که می‌توانند دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار دهند و به عفونت معده منجر شوند. این عفونت‌ها معمولاً با علائمی چون خستگی، تب، درد شکم و استفراغ همراه هستند. نوروویروس عمدتاً از طریق غذا یا نوشیدنی‌های آلوده به افراد مبتلا منتقل می‌شود و بیشتر بر روی افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، مانند کودکان و سالمندان، تأثیر می‌گذارد.

در مقابل، روتاویروس بیشتر نوزادان و کودکان را درگیر می‌کند و می‌تواند از طریق شیر یا گوشت آلوده به بدن آن‌ها وارد شود. این ویروس به راحتی از طریق تماس مدفوعی و دهانی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود و علائم شایعی مانند تب، اسهال، استفراغ و درد شکم را به همراه دارد.

فلج معده

تنبلی و تأخیر در تخلیه معده به عنوان فلج معده یا گاستروپارزی شناخته می‌شود. معده یک عضو عضلانی است که با حرکات مداوم و پیوسته خود، غذا را با شیره‌های گوارشی مخلوط کرده و به هضم آن کمک می‌کند. پس از این مرحله، غذا از طریق دریچه پیلور به روده باریک منتقل می‌شود و فرایند جذب مواد غذایی در آنجا آغاز می‌گردد.

اگر به هر دلیلی اختلالی در عملکرد عصبی و عضلانی معده یا حرکات آن ایجاد شود، یا دریچه پیلور تنگ گردد، تخلیه به موقع معده به داخل اثنی عشر با مشکل مواجه می‌شود و غذا برای مدت طولانی در معده باقی می‌ماند. این وضعیت در طولانی‌مدت می‌تواند مشکلات جدی برای فرد به وجود آورد.

معده درد عصبی

در زمان اضطراب، عصبانیت و هیجان شدید، کمتر عضوی از بدن وجود دارد که از تأثیرات منفی این احساسات در امان بماند. با بروز احساسات و خشم، سیستم عصبی مرکزی فرد به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد و به دلیل ارتباط مستقیم تمامی بخش‌های بدن با اعصاب، کل سیستم بدن دچار تغییرات می‌شود.

دستگاه گوارش و معده نیز از جمله بخش‌هایی هستند که به شدت تحت تأثیر استرس و خشم قرار می‌گیرند. در طولانی‌مدت، استرس، خشم و ناراحتی‌ها می‌توانند منجر به بروز بیماری‌هایی مانند IBS و کولیت عصبی شوند که خود این بیماری‌ها نیز می‌توانند به درد معده عصبی منجر گردند.

سخن آخر

همان‌طور که در ابتدای مقاله اشاره شد، یکی از رایج‌ترین مشکلاتی که امروزه بسیاری از زنان و مردان با آن مواجه هستند، بیماری‌ها و اختلالات معده است. در این مقاله به بررسی انواع بیماری‌های معده و روش‌های درمان هر یک پرداخته شده است. با این حال، ممکن است روش‌های درمانی برای همه بیماران مناسب نباشد. بنابراین، یکی از مهم‌ترین اقداماتی که باید انجام دهید، مراجعه به پزشک متخصص گوارش است.

علاوه بر این، رعایت برخی عادات مرتبط با سبک زندگی می‌تواند به حفظ سلامت معده کمک شایانی کند. نکته مهم دیگری که باید در نظر داشته باشید، پرهیز از مصرف غذاهایی است که با معده و دستگاه گوارش شما سازگاری ندارند. به‌طور کلی، عدم تحرک، عدم پیاده‌روی، و مصرف غذاهای بی‌خاصیت و غیرمفید برای بدن، همگی تأثیر زیادی در بروز بیماری‌های گوارشی و مشکلات معده دارند.

⏬مقالات پیشنهادی ⏬

بیماری های شایع زنان انواع پوست و نحوه مراقبت از آن  انواع بیماری دهان و دندان

مطالعه بیشتر