دکتر ایرانی DoctorIrani | بررسی و تحلیل مسائل پزشکی روز دنیا و مشاوره تخصصی
سرطان روده یکی از رایج‌ترین انواع سرطان‌ها در جهان و ایران است که تعداد زیادی از افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری در مردان به عنوان دومین عامل مرگ و میر و در زنان به عنوان سومین عامل شناخته می‌شود. برای آگاهی از ادامه مقاله و دریافت جدیدترین اطلاعات، با وب سایت دکتر ایرانی همراه باشید.
سرطان روده چیست
سرطان روده بزرگ، که به آن سرطان کولون نیز گفته می‌شود، نوعی سرطان است که روده بزرگ را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری معمولاً از لایه داخلی (مخاط) راست روده و روده بزرگ آغاز می‌شود. در اکثر موارد، ابتدا یک زایده کوچک غیرسرطانی به نام پولیپ در مخاط روده بزرگ شکل می‌گیرد. با گذشت زمان و رشد این زایده، ممکن است تغییرات سرطانی در آن ایجاد شود و به بافتی بزرگ‌تر و سرطانی تبدیل گردد.
اگر در این مرحله پولیپ شناسایی و برداشته شود، می‌توان از بروز سرطان در آینده جلوگیری کرد. در حال حاضر، کولونوسکوپی بهترین روش برای شناسایی این پولیپ‌ها به شمار می‌آید. اگر پولیپ‌ها پیگیری نشوند و به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند، درمان آن‌ها نیازمند جراحی، شیمی‌درمانی و در برخی موارد پرتو درمانی است. متأسفانه، این درمان‌ها در بسیاری از موارد پاسخ مناسبی نمی‌دهند و می‌توانند به مرگ منجر شوند.
با افزایش سن، احتمال ایجاد پولیپ در روده بزرگ نیز افزایش می‌یابد. به همین دلیل، متخصصان و دانشمندان در زمینه گوارش و سرطان‌شناسی توصیه می‌کنند که غربالگری سرطان روده از سن ۴۵ سالگی آغاز شود.
علائم سرطان روده
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، این نوع سرطان در مراحل ابتدایی معمولاً نشانه خاصی ندارد. اما اگر تشخیص به‌موقع و صحیح انجام نشود و درمان به تأخیر بیفتد، پیشرفت بیماری می‌تواند منجر به بروز علائمی شود که این علائم می‌توانند برای بیمار هشدار جدی به شمار آیند.
- احساس درد در ناحیه شکم
- وجود خون در مدفوع یا خونریزی از مقعد
- زرد شدن رنگ پوست یا چشم‌ها
- عدم ثبات در وضعیت روده و تغییر عادات اجابت مزاج به اسهال یا یبوست
- کاهش وزن قابل توجه بدون دلیل مشخص
- حالت تهوع و استفراغ مداوم
- احساس عدم تخلیه کامل روده حتی پس از دفع مدفوع
غربالگری سرطان
با توجه به شیوع این نوع سرطان و خطر بالای مرگ بیماران در صورت ابتلا، شناسایی افراد مستعد به این بیماری اهمیت بیشتری پیدا کرده است. همچنین، در سال‌های اخیر سن مبتلایان به سرطان روده به طور قابل توجهی کاهش یافته و دیگر نمی‌توان گفت که تنها افراد مسن به این بیماری مبتلا می‌شوند.
نکته مهم دیگر این است که با انجام غربالگری منظم و شناسایی سرطان روده در مراحل اولیه، می‌توان علاوه بر محدود کردن پیشرفت بیماری و جلوگیری از گسترش آن به سایر اندام‌ها، شانس درمان و بقا را نیز افزایش داد. در برخی از روش‌های غربالگری، با شناسایی و حذف توده‌های پیش سرطانی، می‌توان از تبدیل پولیپ‌ها به سرطان جلوگیری کرد.
بنابراین، واضح است که باید با اتخاذ اقدامات پیشگیرانه مانند روش‌های غربالگری سرطان روده، به دنبال کاهش تعداد مبتلایان به این بیماری باشیم تا از این طریق هم هزینه‌های درمان را کاهش دهیم و هم کیفیت و کمیت سلامت جامعه را بهبود بخشیم.
غربالگری سرطان روده
با توجه به سن فرد، وضعیت جسمانی و سلامتی او، و همچنین سابقه ابتلا به سرطان در خانواده، روش‌های مختلفی برای غربالگری وجود دارد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
- روش‌های غربالگری برای افرادی با ریسک ابتلا متوسط
اگر جزو افرادی هستید که از نظر سلامتی در وضعیت مناسبی قرار دارید و سابقه ابتلا به هیچ نوع سرطانی ندارید، توصیه می‌شود با مشورت پزشک، در سنین 45 تا 75 سالگی، تست‌های غربالگری زیر را انجام دهید.
آزمایش‌های مرتبط با مدفوع
- تست FIT، آزمایشی است که برای شناسایی خون پنهان در مدفوع طراحی شده و توصیه می‌شود حداقل سالی یک بار انجام شود. این روش در کشور ما رایج است.
- آزمایش gFOBT نیز به منظور تشخیص خون مخفی در مدفوع و بر پایه گایاک بسیار حساس است و باید به صورت سالانه انجام گیرد.
- آزمایش mt-sDNA، برای بررسی وجود DNA غیرطبیعی و خون پنهان در مدفوع است و توصیه می‌شود هر سه سال یک بار انجام شود.
تست های تصویری
- کولونوسکوپی به منظور بررسی وضعیت راست روده و روده بزرگ و شناسایی بیماری‌های مرتبط با آن توصیه می‌شود و بسته به شرایط بیمار، این آزمایش هر ۳ تا ۱۰ سال یک بار انجام می‌گیرد.
- سی‌تی کولونوگرافی یا کولونوسکوپی مجازی روشی است برای ارزیابی وضعیت پولیپ‌ها، زخم‌ها و سایر مشکلات موجود در روده بزرگ و راست روده که باید هر ۵ سال یک بار انجام شود.
روش‌های غربالگری
برخی افراد به دلیل داشتن عوامل خطر، احتمال بیشتری برای ابتلا به سرطان روده دارند. به همین دلیل، غربالگری سرطان روده برای این گروه باید قبل از سن 45 سالگی و در فواصل زمانی کوتاه‌تری انجام شود. این افراد در دسته‌های زیر قرار می‌گیرند و دارای ریسک نسبتا بالایی برای ابتلا به این بیماری هستند.
- افرادی که سابقه برداشتن پولیپ از روده از طریق کولونوسکوپی دارند، باید تقریباً هر سه سال یک بار این آزمایش را انجام دهند.
- افرادی که به دلیل درمان سرطان دیگری در ناحیه شکم یا لگن تحت پرتو درمانی قرار گرفته‌اند، باید بر اساس نظر پزشک، غربالگری کولورکتال مانند کولونوسکوپی یا آزمایشات غربالگری مدفوع را هر سه تا پنج سال یک بار انجام دهند.
- افرادی که یکی یا چند نفر از اعضای خانواده‌شان سابقه ابتلا به سرطان کولورکتال دارند، باید کولونوسکوپی را قبل از ۴۵ سالگی و با فاصله زمانی کوتاه‌تر، بر اساس نظر پزشک، انجام دهند.
- افرادی که سابقه سرطان روده بزرگ یا رکتوم دارند، باید حدود یک سال پس از جراحی و با مشورت پزشک، به طور منظم کولونوسکوپی انجام دهند تا از وضعیت سلامت خود اطمینان حاصل کنند.
آزمایش ایمونوشیمیایی مدفوع
این آزمایش به منظور شناسایی خون مخفی در مدفوع انجام می‌شود. در این فرآیند، با استفاده از آنتی‌بادی‌ها به‌طور خاص به دنبال شناسایی پروتئین هموگلوبین انسانی هستند. این آزمایش به تشخیص پزشک و معمولاً در فواصل یک ساله انجام می‌گیرد.
سخن اخر
افرادی که سابقه برداشتن پولیپ از روده از طریق کولونوسکوپی دارند، باید تقریباً هر سه سال یک بار این آزمایش را انجام دهند. همچنین، افرادی که به دلیل درمان سرطان دیگری در ناحیه شکم یا لگن تحت پرتو درمانی قرار گرفته‌اند، باید بر اساس نظر پزشک، غربالگری کولورکتال مانند کولونوسکوپی یا آزمایشات غربالگری مدفوع را هر سه تا پنج سال یک بار انجام دهند.
علاوه بر این، افرادی که یکی یا چند نفر از اعضای خانواده‌شان سابقه ابتلا به سرطان کولورکتال دارند، باید کولونوسکوپی را قبل از ۴۵ سالگی و با فاصله زمانی کوتاه‌تر، بر اساس نظر پزشک، انجام دهند. همچنین، افرادی که سابقه سرطان روده بزرگ یا رکتوم دارند، باید حدود یک سال پس از جراحی و با مشورت پزشک، به طور منظم کولونوسکوپی انجام دهند تا از وضعیت سلامت خود اطمینان حاصل کنند.
⏬مقالات پیشنهادی ⏬
بیماری های شایع زنان انواع پوست و نحوه مراقبت از آن انواع بیماری دهان و دندان
