بیماری دست پا و دهان در کودکان

بیماری دست، پا و دهان (Hand, Foot and Mouth Disease یا HFMD) یک بیماری ویروسی شایع در کودکان خردسال (معمولاً زیر ۵ سال) است، هرچند بزرگسالان هم ممکن است مبتلا شوند. برای آگاهی از ادامه مقاله و دریافت جدیدترین اطلاعات، با وب‌ سایت دکتر ایرانی همراه باشید.

بیماری دست و پا و دهان کودکان

بیماری دست، پا و دهان (HFMD) یک عفونت ویروسی شایع در کودکان زیر پنج سال است که معمولاً توسط ویروس کوکساکی A16 و انتروویروس ۷۱ ایجاد می‌شود. این بیماری بسیار مسری است و از طریق تماس مستقیم با بزاق، ترشحات بینی، مدفوع یا ضایعات پوستی کودک مبتلا منتقل می‌شود. بیشترین شیوع در مهدکودک‌ها و مراکز نگهداری کودکان دیده می‌شود، زیرا کودکان خردسال توانایی رعایت بهداشت فردی را ندارند.

علائم معمول بیماری شامل تب خفیف تا متوسط، بی‌اشتهایی، خستگی و ضایعات قرمز یا تاول‌های کوچک در کف دست، پا و داخل دهان است. این تاول‌ها ممکن است باعث درد و ناراحتی هنگام جویدن یا بلع غذا شوند. در برخی موارد، ضایعات در نواحی دیگری مانند باسن و آرنج نیز دیده می‌شوند. شدت علائم در کودکان متفاوت است و برخی تنها با تب خفیف و تاول‌های جزئی مواجه می‌شوند.

با وجود اینکه HFMD معمولاً خودمحدود شونده است و طی ۷ تا ۱۰ روز بهبود می‌یابد، در موارد نادر می‌تواند باعث کم‌آبی شدید، عفونت ثانویه یا مشکلات عصبی شود. تشخیص زودهنگام و رعایت بهداشت فردی و محیطی برای جلوگیری از شیوع بیماری و پیشگیری از عوارض حیاتی است.

بیماری دست دهان پا در کودکان

بیماری دست، پا و دهان عمدتاً توسط ویروس‌های انترو ایجاد می‌شود که از طریق تماس مستقیم با ترشحات بیمار یا سطوح آلوده منتقل می‌شوند. کودکان خردسال، به ویژه در مهدکودک‌ها، بیشترین گروه مبتلا هستند زیرا سیستم ایمنی آن‌ها هنوز کامل نشده و احتمال تماس مستقیم با اشیاء آلوده زیاد است. این بیماری در فصول گرم و مرطوب بیشتر شیوع پیدا می‌کند.

انتقال ویروس اغلب از طریق بزاق، ترشحات بینی و حلق، مدفوع و تاول‌های پوستی صورت می‌گیرد. ویروس پس از ورود به بدن در گره‌های لنفاوی و مخاط روده تکثیر می‌شود و سپس وارد جریان خون می‌شود. همین روند باعث بروز تب، ضایعات پوستی و دهانی می‌شود. رعایت بهداشت فردی و ضدعفونی کردن سطوح می‌تواند احتمال ابتلا را کاهش دهد.

همچنین، تماس نزدیک کودکان با یکدیگر، استفاده مشترک از اسباب‌بازی‌ها و وسایل شخصی، و عدم تهویه مناسب فضاهای جمعی، خطر انتشار ویروس را افزایش می‌دهد. والدین باید به این نکات توجه کنند تا شیوع بیماری در محیط خانواده و مهدکودک کنترل شود.

علائم اولیه بیماری دست پا دهان در کودکان

علائم اولیه بیماری HFMD معمولاً شامل تب، بی‌اشتهایی، خستگی و احساس ناخوشی عمومی است. ضایعات پوستی و تاول‌ها چند روز بعد از شروع تب ظاهر می‌شوند و بیشتر در کف دست، کف پا و داخل دهان دیده می‌شوند. این علائم ممکن است با درد هنگام بلع و تحریک پذیری کودک همراه باشند.

تاول‌ها در ابتدا به شکل قرمز کوچک ظاهر می‌شوند و سپس به تاول‌های پر از مایع تبدیل می‌شوند که اغلب به خودی خود طی چند روز خشک می‌شوند. کودکان ممکن است ضایعات را خارش دهند یا به دلیل درد، غذا و مایعات کمتری مصرف کنند که می‌تواند منجر به کم‌آبی شود.

علائم غیرمعمول ممکن است شامل تاول‌های گسترده در ناحیه باسن و آرنج، تب بالا و تورم غدد لنفاوی باشد. والدین باید این علائم را به دقت مشاهده کنند و در صورت شدت یافتن تب یا علائم عصبی، فوراً به پزشک مراجعه نمایید.

علائم بیماری دست پا دهان در کودکان

علائم HFMD شامل تب، ضایعات قرمز و تاول‌های کوچک در کف دست، کف پا و دهان، خستگی و بی‌اشتهایی است. ضایعات پوستی معمولاً دردناک و گاهی خارش دار هستند و ممکن است چند روز طول بکشند تا خشک شوند و بهبود یابند. شدت علائم به سن کودک و وضعیت سیستم ایمنی او بستگی دارد.

در برخی موارد، ضایعات می‌توانند در نواحی دیگر بدن مثل باسن و آرنج نیز ظاهر شوند. این تاول‌ها در صورت خراشیده شدن ممکن است به عفونت ثانویه باکتریایی دچار شوند که نیازمند مراقبت پزشکی است. بنابراین والدین باید کودک را از خاراندن ضایعات باز دارند و به بهداشت دست‌ها توجه کنند.

علائم عمومی دیگر شامل بی‌قراری، اختلال در خواب، کاهش اشتها و گاهی تورم غدد لنفاوی است. والدین باید توجه داشته باشند که در صورت شدت یافتن تب یا بروز علائم عصبی مانند سردرد شدید یا تشنج، فوراً به پزشک مراجعه کنند.

علت بیماری دست و پا و دهان در کودکان

HFMD توسط ویروس‌های خانواده انتروویروس‌ها ایجاد می‌شود که به راحتی از طریق تماس مستقیم با ترشحات آلوده یا سطوح محیطی منتقل می‌شوند. کودکان خردسال به دلیل سیستم ایمنی ضعیف، بیشتر مستعد ابتلا هستند. این ویروس در فصول گرم و مرطوب بیشتر شیوع پیدا می‌کند و محیط‌های جمعی مانند مهدکودک‌ها محل مناسب برای انتشار آن است.

انتقال ویروس از طریق بزاق، ترشحات بینی، مدفوع و تاول‌های پوستی انجام می‌شود. پس از ورود ویروس به بدن، ابتدا در مخاط دهان و روده تکثیر شده و سپس وارد جریان خون می‌شود. همین فرآیند باعث ایجاد تب، ضایعات پوستی و دهانی می‌شود و در موارد نادر می‌تواند عوارض عصبی ایجاد کند.

توجه به نکات بهداشتی مانند شست‌وشوی دست‌ها، ضدعفونی اسباب‌بازی‌ها و وسایل کودک، جدا کردن وسایل شخصی و تهویه مناسب فضاهای جمعی می‌تواند انتقال بیماری را به میزان چشمگیری کاهش دهد.

عکس بیماری دست پا دهان در کودکان

عوارض بیماری دست پا دهان در کودکان

در بیشتر موارد، HFMD یک بیماری خفیف و خودمحدود شونده است، اما در صورت عدم مراقبت می‌تواند منجر به عوارض جدی شود. شایع‌ترین عارضه، کم‌آبی است که در اثر تب، درد و کاهش مصرف مایعات ایجاد می‌شود. کم‌آبی می‌تواند علائمی مانند بی‌حالی، دهان خشک و کاهش ادرار ایجاد کند.

در موارد نادر، بیماری ممکن است باعث عوارض عصبی مانند مننژیت ویروسی، انسفالیت یا فلج موقت شود. همچنین، عفونت ثانویه باکتریایی در ضایعات پوستی می‌تواند موجب التهاب شدید و نیاز به درمان آنتی‌بیوتیکی شود.

عوارض دیگر شامل اختلالات تغذیه‌ای کوتاه مدت، بی‌خوابی و تحریک‌پذیری کودک است. تشخیص سریع، مراقبت‌های حمایتی و مراجعه به پزشک در صورت شدت یافتن علائم، نقش حیاتی در جلوگیری از بروز این عوارض دارد.

بیماری دست پا دهان در اطفال

بیماری دست پا دهان در اطفال یک عفونت ویروسی شایع است که معمولاً توسط ویروس‌های انتروویروس ایجاد می‌شود. این بیماری بیشتر در کودکان زیر پنج سال رخ می‌دهد و می‌تواند به سرعت در محیط‌های جمعی مانند مهدکودک‌ها شیوع پیدا کند. ویروس از طریق تماس مستقیم با بزاق، ترشحات بینی، مدفوع یا ضایعات پوستی منتقل می‌شود و کودکان با سیستم ایمنی ضعیف بیشترین خطر ابتلا را دارند.

علائم اولیه شامل تب خفیف، بی‌قراری و کاهش اشتها است و چند روز پس از آن ضایعات قرمز و تاول‌های کوچک در کف دست، کف پا و داخل دهان ظاهر می‌شوند. ضایعات پوستی معمولاً دردناک هستند و می‌توانند باعث اختلال در تغذیه و بی‌قراری کودک شوند. در برخی موارد، ضایعات ممکن است در نواحی دیگر بدن مانند باسن و آرنج نیز دیده شوند.

با وجود اینکه بیماری معمولاً خود محدود شونده است و طی ۷ تا ۱۰ روز بهبود می‌یابد، مراقبت حمایتی اهمیت بالایی دارد. دادن مایعات کافی، تغذیه مناسب، کنترل تب و رعایت بهداشت فردی از جمله اقدامات حیاتی برای بهبود سریع و جلوگیری از انتقال بیماری به دیگر کودکان است.

بیماری دست پا دهان در بچه ها

HFMD یا بیماری دست پا دهان در بچه‌ها یک عفونت ویروسی مسری است که عمدتاً کودکان خردسال را مبتلا می‌کند. این بیماری اغلب در فصول گرم و مرطوب شیوع بیشتری دارد و می‌تواند در جمع‌های کودکان به سرعت گسترش یابد. ویروس از طریق تماس مستقیم با بزاق، مدفوع، ترشحات بینی و ضایعات پوستی منتقل می‌شود و رعایت بهداشت فردی نقش مهمی در پیشگیری از آن دارد.

ضایعات پوستی و دهانی از نشانه‌های مشخص این بیماری هستند و معمولاً روی کف دست، کف پا و داخل دهان ظاهر می‌شوند. این ضایعات می‌توانند دردناک باشند و باعث بی‌قراری و کاهش اشتهای کودک شوند. همچنین تب و خستگی عمومی کودک از علائم همراه بیماری است. شدت علائم ممکن است از کودک به کودک متفاوت باشد.

مراقبت‌های حمایتی شامل مصرف مایعات کافی، نرم کردن غذاها برای کاهش درد دهان و جلوگیری از خاراندن ضایعات پوستی است. والدین باید همچنین مراقب علائم کم‌آبی و عفونت ثانویه باشند و در صورت بروز علائم شدید یا غیرعادی، سریعاً به پزشک مراجعه کنند.

بیماری دست پا دهان در کودکان چیست

بیماری دست پا دهان در کودکان یک بیماری ویروسی شایع است که عمدتاً توسط ویروس‌های کوکساکی A16 و انتروویروس 71 ایجاد می‌شود. این بیماری در کودکان خردسال شایع‌تر است و به دلیل انتقال آسان ویروس از طریق بزاق، مدفوع و ضایعات پوستی، به سرعت در محیط‌های جمعی انتشار می‌یابد.

علائم اصلی بیماری شامل تب، ضایعات قرمز و تاول‌های کوچک روی کف دست، کف پا و داخل دهان است. ضایعات دهانی می‌توانند باعث درد، کاهش اشتها و اختلال در تغذیه کودک شوند. در موارد نادر، ویروس ممکن است منجر به عوارض عصبی یا عفونت ثانویه گردد.

تشخیص بیماری معمولاً بالینی است و بر اساس مشاهده ضایعات و علائم عمومی انجام می‌شود. درمان بیشتر حمایتی است و هدف آن کاهش علائم و جلوگیری از عوارض است. رعایت بهداشت، شست‌وشوی دست‌ها و جدا کردن وسایل شخصی کودک، نقش مهمی در کنترل بیماری دارد.

درمان بیماری دست و پا و دهان در کودکان

درمان بیماری دست و پا و دهان در کودکان عمدتاً حمایتی است و شامل کنترل تب، تسکین درد دهان و جلوگیری از کم‌آبی کودک می‌شود. استفاده از مایعات کافی و نرم کردن غذاها می‌تواند درد بلع را کاهش دهد و به تغذیه مناسب کودک کمک کند.

داروهای تب‌بر و مسکن‌های ملایم مانند استامینوفن یا ایبوپروفن معمولاً برای کاهش تب و درد توصیه می‌شوند، اما آنتی‌بیوتیک‌ها تاثیری بر ویروس ندارند و تنها در صورت عفونت ثانویه باکتریایی تجویز می‌شوند. همچنین والدین باید کودک را از خاراندن ضایعات پوستی باز دارند تا از بروز عفونت ثانویه جلوگیری شود.

مراقبت از محیط زندگی کودک نیز اهمیت دارد. شست‌وشوی دست‌ها، ضدعفونی اسباب‌بازی‌ها و جلوگیری از تماس کودک مبتلا با دیگران، به کاهش شیوع بیماری کمک می‌کند. در صورت مشاهده علائم شدید یا اختلال در وضعیت عمومی کودک، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.

پماد برای بیماری دست پا دهان

استفاده از پمادهای موضعی می‌تواند به کاهش درد و التهاب ناشی از ضایعات پوستی و دهانی بیماری دست پا دهان کمک کند. پمادهای ضدعفونی‌کننده و مرطوب‌کننده برای کاهش خارش و جلوگیری از عفونت ثانویه کاربرد دارند. پزشک متخصص می‌تواند نوع مناسب پماد را با توجه به شدت ضایعات تجویز کند.

ضایعات دهانی معمولاً به دلیل تاول‌های دردناک کودک را از خوردن و نوشیدن باز می‌دارند. برخی پمادها و ژل‌های مخصوص دهان می‌توانند درد را کاهش دهند و به بهبود سریع‌تر ضایعات کمک کنند. استفاده نادرست یا بیش از حد از پمادها ممکن است باعث تحریک پوست شود، بنابراین رعایت دستور پزشک ضروری است.

همچنین رعایت بهداشت و خشک نگه داشتن ضایعات پوستی، همراه با مصرف پماد، روند بهبودی را تسریع می‌کند. والدین باید توجه داشته باشند که پماد جایگزین درمان حمایتی و مراقبت‌های بهداشتی نیست، بلکه مکملی برای کاهش علائم است.

درمان بیماری پوستی دست پا دهان در کودکان

بیماری دست پا دهان اغلب با ضایعات پوستی و تاول‌های کوچک روی کف دست و پا همراه است که باعث درد و خارش می‌شوند. درمان بیماری پوستی عمدتاً حمایتی است و شامل مرطوب نگه داشتن پوست، استفاده از کرم‌ها و پمادهای ضدعفونی‌کننده و جلوگیری از خاراندن ضایعات است تا از عفونت ثانویه جلوگیری شود.

در کودکان، استفاده از محصولات ملایم با ترکیبات طبیعی برای کاهش تحریک پوست توصیه می‌شود. شست‌وشوی مرتب دست‌ها، خشک نگه داشتن پوست و جلوگیری از تماس با سایر کودکان نقش مهمی در کنترل بیماری دارد. همچنین، کاهش اصطکاک و پوشیدن لباس‌های نرم می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.

در موارد شدید یا اگر ضایعات پوستی عفونی شده باشند، پزشک ممکن است داروهای موضعی خاص تجویز کند. هدف از درمان پوستی، کاهش علائم، جلوگیری از انتشار ویروس و بهبود سریع وضعیت کودک است. مراقبت دقیق والدین و رعایت نکات بهداشتی باعث کاهش مدت بیماری و پیشگیری از عوارض می‌شود.

راه درمان بیماری دست پا دهان در کودکان

راه درمان بیماری دست پا دهان در کودکان بیشتر حمایتی است و تمرکز آن بر کاهش علائم و پیشگیری از عوارض است. دادن مایعات کافی، نرم کردن غذاها و کنترل تب از اصلی‌ترین اقدامات درمانی محسوب می‌شوند. استفاده از داروهای مسکن ملایم نیز به کاهش درد کمک می‌کند.

۱. مراقبت‌های عمومی در خانه

• استراحت کافی برای کودک

• مصرف مایعات فراوان: آب، سوپ، شیر، آبمیوه طبیعی

• حفظ بهداشت دست‌ها و محیط برای جلوگیری از انتشار ویروس

۲. کاهش تب و درد

• تب خفیف: استحمام با آب ولرم یا کمپرس آب ولرم

• تب بالا: در صورت نیاز، داروهای تب‌بُر مثل استامینوفن (تایلنول) با دوز مناسب کودک

• دهان دردناک: شست‌وشوی دهان با آب ولرم و نمک رقیق، یا مصرف خوراکی‌های نرم و خنک مثل ماست و پوره میوه

۳. تغذیه مناسب

• غذاهای نرم، آبکی و ملایم مانند سوپ، فرنی، پوره میوه

• پرهیز از غذاهای تند، اسیدی یا سفت که باعث تحریک زخم‌های دهان می‌شوند

۴. مراقبت از پوست

• از خاراندن تاول‌ها جلوگیری کنید

• برای نرمی و آرامش پوست، می‌توان از روغن بادام شیرین یا روغن‌های گیاهی ملایم روی اطراف تاول‌ها استفاده کرد

۵. زمان بهبود

• معمولاً بیماری طی ۷ تا ۱۰ روز بهبود می‌یابد

• در صورتی که علائم شدید، طولانی یا همراه با علائم کم‌آبی، استفراغ شدید یا خواب‌آلودگی باشد، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

درمان خانگی بیماری دست پا دهان کودکان

درمان خانگی بیماری دست پا دهان کودکان شامل مراقبت‌های ساده اما موثر برای کاهش علائم و کمک به بهبود سریع بیماری است. مصرف مایعات کافی، تغذیه با غذاهای نرم و خنک، و استفاده از کمپرس‌های سرد برای کاهش التهاب و درد ضایعات از جمله روش‌های مفید هستند.

رعایت بهداشت دست‌ها، ضدعفونی وسایل کودک و جلوگیری از تماس با دیگر کودکان، از مهم‌ترین اقدامات برای جلوگیری از شیوع بیماری محسوب می‌شود. همچنین، جلوگیری از خاراندن ضایعات پوستی و استفاده از لباس‌های سبک و نرم به کاهش تحریک و درد کمک می‌کند.

در صورت نیاز، می‌توان از داروهای مسکن ملایم و ژل‌های مخصوص ضایعات دهانی برای کاهش درد استفاده کرد. درمان خانگی در اغلب موارد کافی است، اما در صورت تشدید علائم یا بروز علائم غیرعادی مانند تب شدید، اختلال در تغذیه یا علائم عصبی، مراجعه فوری به پزشک الزامی است.

درمان بیماری دست پا دهان کودکان در طب سنتی

بیماری دست، پا و دهان در کودکان معمولاً توسط ویروس‌های کاکساکی ایجاد می‌شود و اغلب خودبه‌خود طی ۷–۱۰ روز بهبود می‌یابد. در طب سنتی، درمان بیشتر کمک به کاهش علائم و تقویت مزاج کودک است، زیرا هدف اصلی مقابله با ویروس، تقویت دفاع طبیعی بدن و کاهش تب، درد و التهاب است.

اصول درمان در طب سنتی

۱. تغذیه سبک و ملایم

• مصرف غذاهای آبکی و نرم مثل سوپ سبزیجات، فرنی و جو دو سر.

• میوه‌های ملایم و آب‌دار: گلابی، سیب پخته، موز.

• پرهیز از غذاهای چرب، سرخ‌کردنی و تند.

• نوشیدن آب کافی و دمنوش‌های خنک مانند گل گاو زبان یا تخم شربتی (در کودکان بالای ۲ سال).

۲. کاهش تب و التهاب

• کمپرس آب ولرم یا حوله مرطوب روی پیشانی و دست و پا برای کاهش تب.

• استفاده از عرق گیاهان خنک مثل عرق بادرنجبویه یا شاه‌توت به صورت کم و رقیق (برای کودکان بالای ۱ سال).

۳. مراقبت از دهان و پوست

• شست‌وشوی دهان با آب ولرم و کمی نمک (برای کاهش درد و التهاب).

• جلوگیری از خارش و مالش ضایعات پوستی.

• استفاده از روغن‌های گیاهی ملایم مثل روغن بادام شیرین برای نرمی پوست اطراف ضایعات.

۴. تقویت سیستم ایمنی کودک

• مصرف غذاهای طبیعی و تازه، سبزیجات، میوه‌ها و آب کافی.

• استراحت کافی و جلوگیری از فعالیت سنگین.

• رعایت بهداشت دست و دهان برای پیشگیری از انتشار ویروس.

⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬

قرص التادینآزمایش کبدبیماری هموروئید

مطالعه بیشتر