مراقبت از دندان کودکان

بهداشت دهان و دندان:

مراقبت از دندون شیری کودک

تغذیه مناسب:

• کاهش مصرف قند: مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین را محدود کنید، زیرا قندها نقش مستقیم در ایجاد پوسیدگی دندان دارند.
• پرهیز از نوشیدنی‌های شیرین پیش از خواب: از دادن شیر، آب‌میوه یا دیگر نوشیدنی‌های شیرین در شیشه شیر به کودک قبل از خواب خودداری کنید، چرا که این عادت می‌تواند باعث آسیب به دندان‌های شیری شود.
• تشویق به تغذیه سالم: داشتن یک رژیم غذایی متعادل که شامل میوه‌ها، سبزیجات، لبنیات و منابع پروتئینی باشد برای حفظ سلامت دندان‌ها ضروری است.
• انتخاب میان‌وعده‌های مناسب: به جای خوراکی‌های شیرین و چسبنده، می‌توان میان‌وعده‌هایی مانند میوه، سبزیجات، پنیر یا ماست را جایگزین کرد.

مراقبت از دندان شیری

 معاینات منظم دندانپزشکی:

• ویزیت اولیه دندانپزشکی: اولین مراجعه کودک به دندانپزشک باید ظرف شش ماه پس از رویش نخستین دندان یا به طور کلی حداکثر تا یک‌سالگی صورت گیرد.
• معاینات منظم: هر شش ماه یک بار، کودک خود را برای بررسی‌های دوره‌ای نزد دندانپزشک ببرید. این معاینات به دندانپزشک امکان می‌دهد وضعیت سلامت دندان‌ها و لثه‌های کودک را ارزیابی کرده و مشکلات احتمالی را به‌موقع تشخیص داده و درمان کند.
• فلوراید درمانی و فیشور سیلانت: بنا بر شرایط دندان‌های کودک، دندانپزشک ممکن است فلوراید درمانی را برای تقویت مینای دندان یا استفاده از فیشور سیلانت جهت پوشاندن شیارهای عمیق دندان‌های آسیاب و پیشگیری از ایجاد پوسیدگی توصیه کند.

 عادات دهانی:

ترتیب افتادن دندان‌های شیری معمولاً مشابه روند رویش آن‌هاست، هرچند ممکن است تفاوت‌هایی جزئی مشاهده شود.

دندان های شیری کی می افتد

معمولاً در دختران، این فرآیند کمی زودتر از پسران اتفاق می‌افتد. اگر دندان شیری کودک شما به‌صورت غیرمعمول، یعنی خیلی زود (پیش از ۴ سالگی) یا بسیار دیر (بعد از ۷ سالگی برای دندان‌های جلویی) شروع به افتادن کرد،

بهتر است با دندانپزشک مشورت کنید. افتادن دندان‌های شیری یک فرآیند طبیعی است که جای نگرانی ندارد. توصیه می‌شود اجازه دهید دندان به صورت طبیعی لق شده و بیفتد و از کشیدن زودهنگام آن پرهیز کنید.

دندان‌های شیری دارای ریشه هستند، برخلاف باور اشتباهی که بسیاری به آن معتقدند. معمولاً هنگام افتادن دندان شیری، تنها تاج آن مشاهده می‌شود، و این موضوع ممکن است باعث این سوء تفاهم شود. اما واقعیت این است که ریشه دندان‌های شیری به تدریج تحلیل می‌رود تا فضای لازم برای رشد دندان‌های دائمی فراهم شود.

فرآیند تشکیل ریشه دندان‌های شیری از دوران جنینی در رحم آغاز می‌شود. این ریشه‌ها وظیفه‌ی نگه داشتن دندان در استخوان فک را بر عهده داشته و همچنین شامل عصب‌ها و بافت‌های پالپی هستند. طول این ریشه‌ها معمولاً در بازه ۱۰ تا ۱۵ میلی‌متر قرار دارد.

با نزدیک شدن زمان افتادن دندان شیری، دندان دائمی زیرین فشار آورده و موجب تحلیل رفتن ریشه می‌شود. به همین دلیل، هنگام افتادن دندان شیری، معمولاً اثری از ریشه باقی نمی‌ماند و تنها تاج قابل مشاهده است.

بهداشت دهان و دندان:

مسواک زدن به صورت منظم و اصولی یکی از مهم‌ترین عادات بهداشتی است که کودکان باید از سنین پایین فرا بگیرند تا سلامت دهان و دندان آن‌ها در طول زندگی حفظ شود. بچه‌ها باید حداقل دو بار در روز، یک بار در صبح پس از بیدار شدن و یک بار شب پیش از رفتن به خواب، دندان‌های خود را به‌طور کامل مسواک بزنند. این کار باید حداقل دو دقیقه وقت بگیرد، چراکه این مدت زمان برای تمیز کردن تمامی سطوح دندان‌ها کافی است و به کاهش میزان پلاک‌ و جلوگیری از پوسیدگی کمک می‌کند.

استفاده از مسواک نرم که اندازه آن برای دهان کودک مناسب باشد و انتخاب خمیر دندان حاوی فلوراید (طبق توصیه‌های دندانپزشک) نیز نقش اساسی در این روند ایفا می‌کند. همچنین لازم است کودکان بیاموزند که هنگام مسواک زدن، تمام قسمت‌های دندان شامل سطوح جلویی، پشتی، فوقانی و تحتانی را به دقت تمیز کنند و علاوه بر دندان‌ها، زبان خود را نیز به آرامی بشویند تا بوی ناخوشایند دهان کاهش یابد.

دندان دائمی کودک

والدین باید تا حدود سن 7 یا 8 سالگی بر نحوه مسواک زدن فرزندشان نظارت داشته باشند و در صورت لزوم، به او کمک کنند تا مطمئن شوند همه دندان‌ها به صورت کامل تمیز شده‌اند. اضافه بر مسواک زدن، استفاده روزانه از نخ دندان از زمانی که دندان‌های دائمی کودک به هم نزدیک می‌شوند، باید به عنوان یک عادت مهم در برنامه مراقبت دهانی گنجانده شود.

نخ دندان برای پاک کردن مواد غذایی و پلاک‌هایی که بین دندان‌ها قرار گرفته‌اند و دسترسی مسواک به آن‌ها ممکن نیست، بسیار مؤثر است. برای کودکان زیر 10 یا 11 سال، بهتر است والدین شخصاً در این کار کمک نمایند تا اطمینان حاصل شود که نخ دندان به درستی استفاده می‌شود و سلامت بین دندان‌ها نیز محافظت شود.

مسواک زدن باید برای کودکان به یک تجربه مثبت و سرگرم‌کننده تبدیل شود تا آن‌ها به انجام منظم آن تشویق شوند. در زیر چند روش برای افزایش جذابیت مسواک زدن برای کودکان آورده شده است:

1. انتخاب مسواک و خمیر دندان جذاب: مسواک‌های رنگارنگ با طرح‌های کارتونی: به کودک اجازه دهید مسواکی با شخصیت‌های دلخواهش انتخاب کند. مسواک‌هایی با چراغ یا تایمر داخلی نیز می‌تواند جالب باشد.

خمیر دندان با طعم‌های ملایم: از خمیر دندان با طعم‌های میوه‌ای مانند توت فرنگی یا نعناع ملایم استفاده کنید. حتماً از خمیر دندان مخصوص کودکان با مقدار مناسب فلوراید استفاده شود.

2. ایجاد روال سرگرم‌کننده: زمان مشخص: مسواک زدن را به روالی ثابت صبح‌ها بعد از بیداری و شب‌ها قبل از خواب تبدیل کنید. موسیقی و شعر: آهنگ یا شعری مخصوص مسواک زدن انتخاب کنید و در حین مسواک زدن آن را بخوانید یا پخش کنید، که به زمان‌بندی دو دقیقه‌ای کمک می‌کند.

بازی و نقش‌آفرینی: مسواک زدن را به بازی تبدیل کنید، مثلاً بگویید: “حالا میکروب‌های بد را فراری می‌دهیم!” یا “بیایید دندان‌هایتان را مثل خانه‌های کوچولو تمیز کنیم.” مسواک زدن عروسک‌ها: اجازه دهید کودک دندان‌های عروسک‌ها یا اسباب‌بازی‌هایش را هم مسواک بزند تا اهمیت این عادت را بهتر درک کند.

آموزش مسواک زدن کودکانه

3. آموزش صحیح و گام به گام: نشان دادن: نحوه صحیح مسواک زدن را به کودک نشان دهید و خودتان هم در حضور او مسواک بزنید تا بتواند تقلید کند. تقسیم دهان: دهان را به چهار بخش تقسیم کنید (بالا راست، بالا چپ، پایین راست، پایین چپ) و آموزش دهید که هر بخش را جداگانه تمیز کند.

حرکات صحیح: یاد بدهید با حرکات دایره‌ای کوچک و ملایم روی همه سطوح دندان‌ها مسواک بزند. زمان‌بندی: او را یادآوری کنید که هر بار مسواک زدن باید حدود دو دقیقه طول بکشد. از تایمر شنی یا تایمر موبایل با آهنگ استفاده کنید.

4. مشارکت کودک: اجازه انتخاب: اجازه دهید کودک در انتخاب مسواک و خمیر دندانش نقش داشته باشد. مسواک زدن مشترک: در کنار کودک مسواک بزنید تا او تشویق شود و در حین این کار با او صحبت کنید. تشویق و تحسین: هر بار که کودک دندان‌هایش را مسواک می‌زند، تشویق و تحسینش کنید. از جملاتی مانند “چه دندان‌های تمیزی داری!” بهره ببرید.

استفاده از نمودار یا جدول: نموداری برای پیگیری منظم مسواک زدن کودک درست کنید و برای هر بار موفقیت، یک استیکر یا جایزه کوچک به او بدهید.