دکتر ایرانی DoctorIrani | بررسی و تحلیل مسائل پزشکی روز دنیا و مشاوره تخصصی
کودکان و بزرگسالان نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. تب روماتیسمی در ایالات متحده و دیگر کشورهای توسعه‌یافته به ندرت مشاهده می‌شود. برای آگاهی از ادامه مقاله و دریافت جدیدترین اطلاعات، با وب سایت دکتر ایرانی همراه باشید.
تب روماتیسمی چیست
تب روماتیسمی یک بیماری التهابی مزمن است که معمولاً پس از عفونت‌های گلو، به ویژه در نتیجه درمان ناکافی گلودردهای استرپتوکی و مخملک، بروز می‌کند. این عفونت‌ها ناشی از باکتری استرپتوکوک هستند. در این وضعیت التهابی، به دلیل عدم درمان کامل عفونت‌های باکتریایی، سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خود حمله می‌کند و این امر می‌تواند منجر به تورم و التهاب شدید شود که ممکن است مفاصل، قلب و عروق خونی را تحت تأثیر قرار دهد.
- تب روماتیسمی حاد
یک بیماری خودایمنی نادر است که منجر به التهاب بافت‌ها و اندام‌های کودک می‌شود. در این حالت، سیستم ایمنی کودک به گلودرد ناشی از عفونت استرپتوکوکی یا تب مخملک که درمان نشده باقی مانده، واکنش نشان می‌دهد.
- تب روماتیسمی قلب
تب روماتیسمی گاهی اوقات به عضلات و ماهیچه‌های قلب آسیب می‌زند و با آسیب به دریچه‌های قلب، منجر به بروز تب روماتیسمی قلبی می‌شود. در این حالت، بیمار با عفونت قلبی مواجه است و عوارض و مشکلات قلبی را تجربه می‌کند. در برخی موارد، بیماران ممکن است آسیب‌های جدی و طولانی‌مدت را متحمل شوند. همچنین، علائم و نشانه‌های تب روماتیسمی قلبی در کودکان ممکن است با بزرگسالان متفاوت باشد. به‌طور کلی، علائم بسته به ناحیه آسیب‌دیده در قلب متفاوت است. درد قفسه سینه و تنگی نفس از عوارض و نشانه‌های شایع این بیماری به شمار می‌روند.
علائم تب روماتیسمی
تب روماتیسمی با مجموعه‌ای از علائم مختلف همراه است. فرد مبتلا ممکن است چندین مورد از این علائم را تجربه کند، که ممکن است شامل برخی یا حتی تمام آنها باشد. این علائم معمولاً دو تا چهار هفته پس از ابتلا به عفونت استرپتوکوکی بروز می‌کنند و شامل موارد زیر هستند:
- ندول‌های کوچک و بدون درد زیر پوست
- درد در قفسه سینه سمت چپ
- تپش قلب یا احساس ضربان شدید در قفسه سینه
- خستگی یا بی‌حالی (سوالی که ممکن است پیش بیاید: علت خستگی مداوم چیست؟)
- خونریزی از بینی
- دل‌درد
- درد یا حساسیت در مفاصل مانند مچ دست، آرنج، زانو و مچ پا (این درد در مفاصل چه معنایی دارد؟)
- انتقال درد از یک مفصل به مفصل دیگر
- قرمزی، گرما و تورم در مفاصل
- تنگی نفس
- تب
علائم تب روماتیسمی در کودکان
تب روماتیسمی عمدتاً کودکان بین ۵ تا ۱۵ سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد. یکی از نشانه‌های رایج این بیماری در کودکان، بروز بثورات پوستی است که ممکن است صاف و قرمز با لبه‌های نامنظم باشند. سایر علائم شایع تب روماتیسمی در کودکان شامل موارد زیر است:
- کودک ممکن است نتواند حرکات اعضای بدن مانند دست‌ها یا پاها را به خوبی کنترل کند.
- ممکن است در زیر پوست کودک، تعدادی ندول مشاهده شود.
- کودک احساس خستگی مفرط می‌کند.
- تب یکی از اصلی‌ترین نشانه‌ها به شمار می‌آید.
علائم تب روماتیسمی در بزرگسالان
اگرچه ابتلا به بیماری تب روماتیسمی در بزرگسالان بسیار نادر است، اما ممکن است این گروه سنی نیز به آن دچار شوند. به طور کلی، بیشتر علائم تب روماتیسمی که در کودکان مشاهده می‌شود، در بزرگسالان نیز ممکن است بروز کند. از جمله این علائم می‌توان به درد مفاصل، مشکلات قلبی و تنفسی، سردرد، ایجاد ندول‌های دردناک و بثورات پوستی اشاره کرد که همگی در بزرگسالان مبتلا به این بیماری قابل مشاهده هستند.
علت تب روماتیسمی
تب روماتیسمی ناشی از باکتری‌ای به نام استرپتوکوک گروه A است. این باکتری می‌تواند منجر به گلودرد استرپتوکوکی یا در برخی موارد به مخملک شود. تب روماتیسمی یک اختلال التهابی است که به دلیل عدم درمان مناسب این عفونت‌ها بروز می‌کند. در این حالت، سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خود حمله می‌کند و این واکنش منجر به التهاب گسترده‌ای در سراسر بدن می‌شود که اساس علائم تب روماتیسمی را تشکیل می‌دهد. در واقع، مشکل از خود باکتری‌ها نیست، بلکه ناشی از اشتباه سیستم ایمنی بدن در شناسایی بافت‌های سالم به عنوان تهدید است. علت دقیق این اختلال در عملکرد سیستم ایمنی مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد که عوامل ژنتیکی می‌توانند خطر ابتلا به تب روماتیسمی را افزایش دهند.
تشخیص تب روماتیسمی
اگر کودک شما بیش از چند روز دچار گلودرد است، بهتر است با پزشک او تماس بگیرید. درمان عفونت استرپتوکوک گروه A می‌تواند از بروز تب روماتیسمی جلوگیری کند. در صورتی که پزشک به تب روماتیسمی مشکوک شود، ابتدا گلوی کودک را برای بررسی وجود باکتری استرپتوکوک گروه A آزمایش می‌کند. آنها ممکن است از آزمایش سریع تشخیص استرپتوکی استفاده کنند یا دستور کشت گلو صادر کنند. نتیجه آزمایش سریع استرپتوکی معمولاً در عرض ۱۰ دقیقه مشخص می‌شود، در حالی که کشت گلو چند روز زمان می‌برد. با این حال، باید توجه داشت که آزمایش‌های سریع استرپتوکی گاهی ممکن است نتایج منفی کاذب ارائه دهند.
علاوه بر این، بسته به علائم بیمار، پزشک ممکن است از آزمایش‌های خونی نیز استفاده کند. این آزمایش‌ها می‌توانند وجود عفونت استرپتوکوکی را تأیید کنند و شامل تست‌های آنتی‌بادی و پروتئین‌های التهابی خون هستند. پزشک برای تشخیص قطعی بیماری از چندین معیار اصلی و فرعی بهره می‌برد که شامل موارد زیر می‌شود:
- آرتریت چند مفصلی
- التهاب قلب (کاردیت)
- برجستگی‌های زیر پوست (ندول)
- حرکات سریع و غیرطبیعی
درمان تب روماتیسمی
درمان تب روماتیسمی بسته به سن بیمار و وضعیت و علائم او متفاوت است. این درمان عمدتاً شامل از بین بردن باکتری‌های باقی‌مانده گروه A استرپتوکوکی و کنترل علائم می‌باشد. داروهای مورد استفاده در درمان روماتیسم می‌توانند به حذف باکتری‌ها و مدیریت علائم کمک کنند. علاوه بر درمان‌های دارویی، استراحت مطلق نیز بخش مهمی از روند درمان است. حتی در مواردی که تب روماتیسمی به قلب آسیب رسانده باشد، استراحت کامل برای چندین هفته تا چند ماه ضروری است.
- درمان دارویی تب روماتیسمی
اولین گروه داروهایی که برای درمان تب روماتیسمی تجویز می‌شوند، آنتی‌بیوتیک‌ها هستند. در برخی موارد، پزشک ممکن است درمان آنتی‌بیوتیکی مادام‌العمر را برای بیمار توصیه کند. گروه دوم داروها شامل درمان‌های ضدالتهابی است که شامل داروهای ضددرد و ضدالتهاب می‌باشد. داروهایی مانند آسپرین یا ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد ناشی از تب روماتیسمی کمک کنند. همچنین، کورتیکواستروئیدها نیز ممکن است برای کاهش التهاب تجویز شوند.
گروه بعدی داروهای ضدتشنج هستند. اگر بیماران حرکات غیرارادی شدید داشته باشند، پزشک ممکن است برای پیشگیری از بروز تشنج و عوارض مرتبط با آن، از داروهای ضدتشنج در درمان استفاده کند.
- درمان تب روماتیسمی در طب سنتی
در طب سنتی، از مجموعه‌ای از گیاهان و درمان‌های گیاهی برای درمان تب روماتیسمی بهره‌برداری می‌شود. به عنوان مثال، سرکه سیب طبیعی، مارچوبه و شنبلیله برای کاهش التهاب و ناراحتی‌های ناشی از این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین، دم‌نوش‌های گیاهی مانند دم‌نوش قاصدک و دم‌نوش زنجبیل که به عنوان یک ضدالتهاب طبیعی قوی شناخته می‌شود، می‌توانند به عنوان درمان‌های گیاهی مؤثر در نظر گرفته شوند.
درمان تب روماتیسمی در بزرگسالان
درمان تب روماتیسمی در بزرگسالان شامل استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدالتهابی است. معمولاً آنتی‌بیوتیک‌ها باید به مدت ۵ سال مصرف شوند و در برخی موارد این مدت ممکن است طولانی‌تر شود. کورتیکواستروئیدها و ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد و التهاب ناشی از بیماری کمک کنند. اگر تب روماتیسمی منجر به مشکلات قلبی و عروقی شود، ممکن است نیاز به درمان‌های اضافی، از جمله داروهای قلبی، وجود داشته باشد. به عنوان مثال، پزشک ممکن است از داروهایی مانند پردنیزولون برای کاهش التهاب قلب استفاده کند.
عوارض تب روماتیسمی
تورم مفاصل و بافت ناشی از تب روماتیسمی می‌تواند از چند هفته تا چند ماه ادامه یابد. برای برخی افراد، این تورم ممکن است منجر به عوارضی طولانی‌مدت شود. یکی از این عوارض، آسیب دائمی به قلب است که به آن روماتیسم قلبی گفته می‌شود. این بیماری معمولاً سال‌ها یا حتی دهه‌ها پس از ابتلا به تب روماتیسمی بروز می‌کند.
علاوه بر این، تب شدید روماتیسمی می‌تواند به دریچه‌های قلب آسیب برساند، حتی در زمانی که بیمار هنوز علائم عفونت را تجربه می‌کند. دریچه‌ای که بین دو حفره چپ قلب قرار دارد، بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرد و به آن دریچه میترال می‌گویند. با این حال، سایر دریچه‌های قلب نیز ممکن است آسیب ببینند.تب روماتیسمی می‌تواند منجر به انواع آسیب‌های قلبی زیر شود:
- تنگی دریچه قلب: در این حالت، فلپ‌های دریچه ضخیم یا سفت شده و ممکن است به هم بچسبند که این امر باعث کاهش جریان خون از طریق دریچه می‌شود.
- نارسایی دریچه: در این وضعیت، خون به طور معکوس در دریچه قلب جریان می‌یابد.
- آسیب به ماهیچه قلب: تورم بافت ناشی از تب روماتیسمی می‌تواند عضله قلب را تضعیف کند و این آسیب ممکن است بر توانایی قلب در پمپاژ خون تأثیر بگذارد.
پیشگیری تب روماتیسمی
تب روماتیسمی ناشی از واکنش بدن به باکتری استرپتوکوک، که عامل گلودرد است، ایجاد می‌شود. هرچند که همه موارد گلودرد استرپتوکوکی به تب روماتیسمی منجر نمی‌شوند، اما با تشخیص و درمان به موقع این نوع گلودرد توسط پزشک، می‌توان از بروز این عارضه جدی جلوگیری کرد. در صورتی که گلودرد استرپتوکوکی به سرعت با آنتی‌بیوتیک درمان شود، احتمال ابتلا به تب روماتیسمی به حداقل می‌رسد. یکی از نکات کلیدی در این زمینه، مصرف کامل داروها و اتمام دوره درمان است. اگر افراد دوره درمان خود را به طور کامل انجام ندهند، خطر عدم درمان کامل بیماری و ابتلا به تب روماتیسمی افزایش می‌یابد.
سخن آخر
تب روماتیسمی یک عارضه نادر ناشی از گلودرد استرپتوکوکی یا مخملک درمان‌نشده است که بیشتر کودکان و نوجوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در موارد شدید، این بیماری می‌تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود که بر قلب، مفاصل یا سایر اندام‌های کودک شما تأثیر می‌گذارد. اگر مشکوک هستید که فرزندتان به تب مخملک یا استرپتوکوک مبتلا شده است، به سرعت او را به پزشک ببرید. این اقدام می‌تواند به پیشگیری از تب روماتیسمی کمک کند. افرادی که به تب روماتیسمی مبتلا می‌شوند، معمولاً به مراقبت‌های پزشکی مادام‌العمر نیاز دارند تا سلامت خود را حفظ کنند.
⏬مقالات پیشنهادی ⏬
